آن است كه متعيّن است كه به اين نحو بگويد « اشْهَدُ انْ لا إِله الَّا الله وَحْدَه لا شَريكَ لَه ، وَاشْهَدُ انَّ مُحَمَّداً عَبْدُه وَرَسُولُه ، اللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ » و غير از اين ، مجزى نيست على الاحوط [1] ، اگر چه كفايتِ شهادتين ، خالى از قوت نيست .
و واجب است نشستن به قدر ذكر واجب [2] و هم چنين واجب است قرار گرفتن در حال ذكر ؛ و واجب است در ذكر ، محافظت بر عربيّت .
فراموشى تشهّد و سجده س هر گاه فراموش كند تشهّد اوّل را و به خاطرش بيايد پيش از داخل شدن در ركوع ، چه كند ؟
ج واجب است كه برگردد و بنشيند و تشهّد را به جا آورد و برخيزد و نماز را تمام كند و از براى قيام بىجا ، دو سجدهء سهو احتياطاً به جا آورد ؛ و هم چنين هر گاه قرائت [3] يا تسبيحات خوانده باشد .
س هر گاه بعد از داخل شدن به ركوع به خاطرش آيد كه تشهّد را نخوانده ، چه كند ؟
ج نماز را تمام كند و بعد از نماز واجب است ، قضاى تشهّد را بخواند و دو سجدهء سهوِ واجب ، به جا آورد .
س اگر پيش از سلام متذكَّر شد كه تشهّد آخر را نخوانده ، چه بايد كرد ؟
ج بايد برگردد و تشهّد را بخواند و نماز را تمام كند .
س اگر بعد از سلام ، به خاطرش آمد كه تشهّد آخر را نخوانده چه كند ؟
ج آن را بخواند نه به قصدِ ادا و قضا و سلام را هم بگويد و دو سجدهء سهو واجب به جا

[1] ترك نشود چنانكه گذشت در تعليقه .
[2] با اشتغال به ذكر و احوط است در صورت عدم معرفت اصل و بدل ، چنانكه گذشت در تعليقه .
[3] يعنى براى اين زيادتيها ، سجود سهو به جا مىآورد بنا بر احوط .

388