مكان باشد ، بر آن ، نماز چه صورت دارد ؟
جواب : مادامى كه علم به حرمت مكان و فرش حاصل نشده جايز است نماز در آن .
< / السؤال = 2372 > < السؤال = 3207 > 215 - سؤال : شخصى كه نماز قضا بر ذمه دارد ، نماز يوميه را در اول وقت مىتواند نمود ، يا نه ؟
جواب : اظهر جواز كردن نماز حاضره است در اول وقت .
< / السؤال = 3207 > < السؤال = 3561 > 216 - سؤال : هرگاه كسى در بين نماز يقين كند كه واجبى از واجبات نماز را فراموش كرده و شك دارد كه كداميك از واجبات بود ، چه كند ؟
جواب : هرگاه اجزائى كه شك دارد در ميان آنها تدارك آن ، مستلزم زيادتى ركن نمىشود برگردد از اول ، محتملات را بگيرد و ما بعد آن را ( همه را ) به عمل آورد . مثلا در حال قيام شك كند كه آنچه را فراموش كرده ، يك سجده از همين ركعت گذشته بوده يا تشهد آن . در اينجا برگردد و يك سجده بكند و تشهد را بكند و برخيزد . و اما هر گاه شك دارد كه قرائت بود يا دو سجده يا تشهد ، در اينجا نماز باطل است چون تدارك قرائت و ما بعد آن ، مستلزم تكرار ركن است جزما كه آن ركوع باشد .
و شايد در اينجا توان گفت كه تدارك قرائت ، ضرور نيست ، بلكه واجبات ما بعد ركوع را بجا آورد ، برخيزد .
و لكن در اينجا احتمال تعدد ركن لازم مىآيد كه دو سجده باشد و در صورت احتمال تعدد ركن اشكال است . و از اين باب است كه شك دارد كه آيا يك سجده بوده يا دو سجده با تشهد كه تدارك دو سجده و ما بعد محتمل است كه در آن تكرر ركن به هم رسد .
و دور نيست كه حكم به صحت شود ، خصوصا به ملاحظه استصحاب و عموم الصلاة على ما افتتحت عليه ، و آنچه محقق است از فتاوى علما ، اين است كه زياد كردن ركن يا ترك كردن آن ، عمدا يا سهوا مبطل نماز باشد ، اما كردن كارى كه محتمل باشد به سبب آن ، تعدد ركن ، پس دليل نديدم كه دلالت كند بر آن ، و احوط اين است كه بعد از تدارك در اين صورت اعاده هم بكند .
و دور نيست كه در صورت عدم لزوم تعدد ركن . مخير باشد ميان آن اجزاى محتمله ،

96