و احتياط در اين است كه بعد از عمل به مقتضاى آنچه ترجيح داديم ( از صحت نماز و لزوم عود به سجود و بجا آوردن يك سجده و برخاستن و تمام كردن و قضا كردن يك سجده با سجده سهو ) اينكه اعاده هم بكند .
و در اين مقام ، سخن ديگر هم هست و آن ، اين است كه امر ، مردد است ميان سه امر ، يكى اين كه دو سجده از ركعت اول فوت شده ، و دوم اينكه از ركعت دوم فوت شده ، و سوم اين كه هر يك از آنها از ركعتى عليحده فوت شده باشد . و احتمال بطلان همان ( 1 ) در صورت اولى است و در صورتين اخيرتين ، هر دو را ممكن است صحت ، به جهت آنكه محل تدارك نگذشته ، پس اگر هر دو با هم از ركعت دوم فوت شده باشد باز مجال صحت هست ، چون محل عود ، باقى است .
و مؤيد و مرجح اين احتمال است اينكه ظاهر اين است كه تا ركعت اول را صحيحا بجا نياورده باشد به دومى منتقل نشده است . و لكن آن معارض است به اينكه ظاهر اين است كه دو سجده با هم ترك نشده باشد ، پس مىتوان گفت كه چون امر او مردد است ميان اين دو وجه صحيح ، پس مخير بايد باشد ميان اين كه عود كند و دو سجده را با هم به عمل بياورد و نماز را تمام كند و اينكه برگردد و يك سجده بكند و سجده ديگر را قضا كند بعد از نماز با سجده سهو . پس اظهر همان است كه پيش ترجيح داديم و در هر صورت ، احتياطا اعاده كند ( 2 ) .
< / السؤال = 3521 > < السؤال = 3520 > 198 - سؤال : هر گاه شوع كرد در سجده ركعت دوم و يقين كرد كه يك ركوع از او فوت شده و شك دارد كه آيا اين از ركعت اول فوت شده يا دوم ، چه كند ؟
جواب : هر چند اصل " تأخر حادث " در اينجا وجهى ندارد در نفس سقوط كه سقوط در آخرى شده باشد . به جهت آن كه با معارضه به اصل تأخر ركوعى كه به عمل آمده مى گوييم كه نسبت ترك ركوع به ركعتين مساوى است به جهت آنكه مفروض اين است كه

1 : مجددا ياد آورى مىشود : مرحوم ميرزا گاهى لفط " همان " را به معناى " فقط " و " تنها " به كار مىبرد . 2 : اين استدلال و تفصيل و تشقيق شقوق كه مرحوم ميرزا در اين مسئله بيان كرده منحصر به فرد است و مانندش را تنها در بعضى استدلال‌هاى جواهر الكلام مىتوان ديد .

91