مكملات وترقيات نفس است ، يا متوجه امور لازمه عباد از دين و دنيا شود ؟
جواب : البته در اين صورت بايد متوجه امر به معروف و نهى از منكر و قضاى حوايج عباد حسب المقدور شود و به قدر طاقت مجاهده كند با نفس ومجادله كند و هر گاه در اين بين ، ناخوشى وسوء خلق و امثال آن از او سر زند ، انشاء الله آن امور عظيمه مكفر اين خواهد شد ، گاه است در متوجه شدن ، محافظت نفوس كثيره از قتل و فساد ، مىشود و محافظت اعراض و اموال عباد و در ترك آن تنها احتمال فيض و ثوابى از براى نفس خود به تنهايى . و فرق بينهما بعد المشرقين است .
< / السؤال = 8701 > < السؤال = 56 > < السؤال = 8706 > 494 - سؤال : آيا خم شراب كه به روغن و پيه ، تربيت داده باشند قابل تطهير است يا نه ؟ و بر تقدير قبول تطهير ، هرگاه در بلدى كه شرب خمر ، شايع شود و چاره اسهل از براى بر طرف نمودن خمهاى شراب نباشد در اين صورت هرگاه خمهاى شراب را بشكند يا امر به شكستن نمايد ضامن است مثل يا قيمت آن را ( به تقريب اينكه هرگاه قابل تطهير نباشد از ماليت نرفته ظرف جو و گندم وغيره مىتوان نمود ) يا نه ؟ و هرگاه مظنه اين باشد كه اين خمها شكسته نشود ، ثانى الحال مالك آنها شراب به ميان آنها خواهد گذاشت و ترك اين معصيت نخواهد كرد ، آيا عذر ، رفع ضمانت مىنمايد يا نه ؟
جواب : ظاهر اين است كه قابل تطهير باشد و بر فرض عدم قبول تطهير آن ، از باب آلات لهوى ( كه به آن منتفع نتوان شد بر وجه محللى ) نيست . چنان كه خود فرض كردى به اين كه اتلاف آن جايز باشد ، و اما فرض انحصار طريق نهى از منكر در آن بسيار بعيد است ، زيرا كه بعد از شكستن هم ، خواهند ساخت و بر فرض اينكه منحصر باشد ( به سبب عجز از ساختن خم نو ) و بقاى آن بر حال معصيت خواهد شد ، در اين وقت تعارض واقع مىشود ما بين اتلاف مال محترم حرام و نهى از منكر واجب . و بر فرض انحصار طريق نهى از منكر ، در اين ، شايد توان شكست به جهت ترجيح نهى از منكر ، حتى آنكه بسيارى از علما تجويز قتل را هم كرده‌اند ، چه جاى جرح واتلاف مال .
و لكن كسى كه آن يد دارد چنين كسى را بايد حجر كند و او را منع كند از تصرف در

423