ايشان هم ممكن باشد و امتناع نمايند چه صورت دارد ؟ شرعا اجبار ايشان از باب امر به معروف بر اين كار جايز است يا نه ؟
جواب : حكم فرار از زحف ثابت نيست ( 1 ) و آن در جهاد حقيقى است كه به اذن امام باشد و بر هر كس كه واجب شد اين ، در ترك آن عاصى است و از باب امر به معروف ، اجبار مىتوان كرد آنها را .
< / السؤال = 13270 > < السؤال = 13352 > 478 - سؤال : در اين صورت كه خوف هجوم وغلبه مشركين بر بلاد مسلمين است ، وجوب مدافعه ومجاهده با آنها فورى است يا نه ؟ و در صورتى كه فورى باشد مجاهده ، ترك نمودن آن و به حج و زيارت عتبات عاليات رفتن چه صورت دارد ؟ بيان فرمايند .
جواب : در صورتى كه موسم روانه شدن قافله حج ، مدافعه با كفار واجب شود ، به اين معنى كه رفتن حج باعث تعطيل مدافعه مىشود ، در اينجا حكم آن است كه دو واجب مضيق بر مكلف جمع شود و محتاج به مرجحى باشد در تقديم احدهما . و ظاهر اين است كه در اينجا در صورت تعيين وجوب ، دفاع را بايد مقدم داشت بر حج ، و حكم زيارت هم از اينجا معلوم شد ، هرگاه بر او واجب شده باشد يا به نذر و شبه آن ، چه جاى زيارت مستحب .
< / السؤال = 13352 > < السؤال = 13274 > < السؤال = 13354 > 479 - سؤال : آيا از اهل اسلام ، كسانى كه با كفار همداستان شده اختيار كمك ايشان را مىنمايند در تسخير ممالك اسلام ، نهب واسر و قتل ايشان جايز است يا نه ؟ و اگر غلبه بر كفار در اين دعوى موقوف به كوچانيدن وتنبيه بعضى متمردين اهل اسلام باشد ، آيا كوچانيدن ( 2 ) ايشان در صورتى كه ايواى عين مشركين نموده ، اسرار مسلمين

1 : اين بر مبناى همان روش ميرزا است كه دو موضوع را يكى مىداند . ليكن در صورتى كه اداره كننده جنگ حكومت غير مشروع ، باشد ، راهى غير از فتواى مزبور نيست ، زيرا اجراى مجازات فرار به غير از حكومت مشروع ، بر ديگران جايز نيست . 2 : يكى از مشكلات عباس ميرزا در جنگ قفقاز كوچانيدن عشاير متعدد بود البته نه فقط بخاطر خيانت آنان بل اهميت " جمعيت " در آن زمان از اهميت " سر زمين " كمتر نبود وى در ميان دو دوره جنگ با روس سال‌ها هم بر سر قبيله حيدرانلو با عثمانى ها جنگيد .

394