بقاياى وجه اجاره موجر اول است بدهد يا نه ؟ و اگر خود نايب وصيت نموده كه از جانب منوب عنه من ، نايب بگير ، اما وكيل در استيجار نباشد مفيد فايده خواهد بود يا نه ؟
حاصل آنكه بعد از فوت ايشان ، نظر به آنكه وجهى از ايشان باقى مانده و حج بر ذمه ايشان قرار گرفته ، آيا بر متدينين قافله واجب بود كه استيجار حجه از براى ايشان بكنند ، يا آنكه بايست وجه را رد بر ورثه بكنند ؟ اگر چه دانند كه ورثه بعد از اين ، استيجار حج نخواهند نمود .
جواب : اما از سؤال آنكه حج در ذمه او مستقر شده بوده است قبل از اين ، پس اين است كه ظاهر اين است كه جايز است استيجار حج از براى او ، بلكه واجب است از مال آن متوفى ، هرگاه مالى از او همراه باشد . چنان كه صحيحه يزيد بن معاويه عجلى دلالت دارد بر آن : " قال : سئلت ابا جعفر ( ع ) ( 1 ) عن رجل خرج حاجا ومعه جمل له ونفقة وزاد فمات في الطريق . قال : اذا كان صرورة ثم مات في الحرم فقدا جزات عنه حجة الاسلام وان كان مات وهو صرورة قبل ان يحرم جعل جمله و زاده ونفقتة وما معه في حجة الاسلام فان فضل من ذلك شى فهو للورثة ان لم يكن عليه دين . قلت : ارايت ان كانت الحجة تطوعا ثم مات في الطريق قبل ان يحرم لمن يكون جمله ونفقتة وما معه ؟
قال : يكون جميع ما معه وما ترك ، للورثة الا ان يكون عليه دين فيقضى عنه او ان يكون اوصى بوصية فينفذ بذلك لمن اوصى له ويجعل ذلك من ثلثه " .
و ظاهر اين حديث اين است كه رفقا مىتوانند از براى او از مال او ، استيجار حج كنند ، و لكن بايد اين را مقيد كرد به صورتى كه وصى نداشته باشد يا دست به او نرسد و دسترس به حاكم شرع هم نباشد ، و الا بايد به اذن ايشان كرد . زيرا كه ولايت در امثال اين امور با حاكم است ، هرگاه وصى نباشد ، و لكن بايد در صورت فقد حاكم ، اين امر از ثقات مؤمنين به عمل بيايد . چون ظاهر اين است كه ولايت در امثال اين امور ،

1 : وسائل : ج 8 ص 47 ، ابواب وجوب الحج باب 26 ح 2 - توضيح : نام " يزيد بن معاويه " : سهو است و راوى حديث " بريد عجلى " است .

321