شده و دشمن مانع شده ، از احرامگاه مراجعت كردند و زيارت هم به عمل نيامد ، آيا آن اجير ، مستحق چقدر است از آن وجه معين ؟
جواب : به سبب ممنوع شدن نايب ، اجاره بر هم مىخورد و نايب ، مستحق همان قدر عملى است كه كرده است و باقى را از او استرداد مىكنند و طريق آن اين است كه اجرت المثل مجموع عمل را ملاحظه مىكنند و اجرت المثل اين مقدار عملى كه كرده است هم ملاحظه مىكنند و به همان نسبت كه ما بين اجرت المثل قدر عمل با اجرت المثل مجموع عمل است از اجرت مسمى في العقد وضع مىكنند و به او مىدهند .
پس هرگاه اجرت المثل عمل نصف اجرت المثل مجموع باشد ، نايب مستحق نصف اجرت مسمى خواهد بود وهكذا ، پس اين نصف اجرت مسمى را به او مىدهند و تتمه را از او پس مىگيرند و تعيين اين مقدار ، موكول به نظر اهل خبره است و اين نه وظيفه ماست و نه تكليف ما ، و اينها در صورتى است كه استيجار از براى مجموع قطع مسافت و اعمال شده باشد يا عرف بلد منصرف به آن شود ، چنان كه عرف بلاد ما ، مقتضى آن است و الا مستحق چيزى نخواهد بود .
< / السؤال = 5741 > < السؤال = 5741 > 433 - سؤال : شخصى به وكالت شخص ديگر ، نايب گرفته به مبلغ معينى كه نايب مذكور في هذه السنة المعينه ، حج تمتع نيابة عنه به عمل بياورد و نايب مذكور تقصير ننموده از راه بصره با ساير مردم روانه بيت الله الحرام گرديده و از حج ممنوع شده ، در وادى عقيق . آيا از اجرت چقدر مستحق است ؟
جواب : به نحوى كه مذكور شد .
< / السؤال = 5741 > < السؤال = 5484 > 434 - سؤال : چه مىفرمايند در استطاعت كسى كه پيشه او منحصر به زراعت باشد و املاك او به قدر استطاعت باشد ، لكن در مراجعت ، مالك شيئى نباشد و مدار گذران ديگر نداشته باشد و به جهت او ، كسى هم نباشد ؟
جواب : هرگاه در مراجعت امر او منجر به گدايى و سؤال كردن مىشود و چيزى به غير از آن ملك ندارد ، در اينجا او را امر نمىكنيم به فروختن ملك و مستطيع نيست . و هرگاه منجر به گدايى نمىشود ، بلكه مىتواند كسبى بكند ، يا مضاربه يا

311