حكم حاكم نيست و صحيحه ( 1 ) منصور و اخبار ديگر هم دلالت بر آن دارد ، و اما مجرد حكم حاكم شرع ، يعنى مجتهد عادل ، پس اظهر در آن نيز كفايت است . هر چند معلوم نباشد كه به شهادت عدلين بر او ثابت شده .
< / السؤال = 4478 > < / السؤال = 4473 > < / السؤال = 4472 > < السؤال = 4520 > 407 - سؤال : هر گاه كسى به كفاره ماه مبارك رمضان خواهد اطعام شصت مسكين نمايد به تفرقه ، اطعام چند نفر ، مىتواند كرد ( جهت شصت مسكين به هم نرسيدن ) يا نه ؟
جواب : تا مقدور شود كفاره را به شصت مسكين برساند و اگر نشود به آن عددى كه ميسر شود مكرر بدهد تا عدد تمام بشود .
< / السؤال = 4520 > < السؤال = 4372 > < السؤال = 4386 > < السؤال = 4388 > 408 - سؤال : زيد ، در روز ماه مبارك رمضان با زوجه خود مكرها جماع نموده ، آيا در اين صورت كفاره و قضاى صوم مشار اليها بر زيد مذكور لازم است يا نه و به تعدد سبب ، كفاره و قضا متعدد مىشود يا نه ؟ و هرگاه زيد مذكور از عتق رقبه وصيام شهرين عاجز باشد و بايد اطعام شصت مسكين نمايد قدر اطعام هر مسكينى چقدر است شرعا و مسكين چه اشخاص مىباشند ؟ عدالت در ايشان شرط مىباشد يا نه ؟ و با تعذر شصت مسكين يا عدم معرفت به حال بعض ، شرعا كفاره را به بعض ايشان مىتوان داد و هر چند كه يك نفر يا دو نفر باشند يا نه ؟
جواب : در صورت مزبوره دو كفاره بر زوج واجب مىشود ، يكى از براى خود و ديگرى براى زوجه و روزه زوجه باطل نمىشود و قضا بر زوج واجب است از براى خودش و بر او قضا از براى زوجه نيست و اظهر آن است كه به تعدد سبب ، كفاره مكرر نمىشود . و بعضى گفته‌اند به تكرار جماع ، كفاره مكرر مىشود و اين احوط است ، بلكه احوط در مطلق تكرار سبب ، اين است كه كفاره را هم مكرر كنند . خصوصا هرگاه سبب دو جنس باشد ، مثل جماع و اكل ، يا اكل و شرب . و خصوصا هرگاه كفاره را به جهت سبب اول داده باشد و بعد از آن سبب ديگر را به عمل آورده باشد ، اما وجوب معلوم

1 : وسائل : ج 7 ص 208 ، ابواب احكام شهر رمضان باب 11 ح 4 .

274