براى زن هم لازم است ( 1 ) ؟ در اين نيز خلاف است ظاهر اطلاق اكثر اصحاب ، چنان كه بعض اصحاب گفته‌اند عموم است ، هر چند از ذكرى ظاهر مىشود كه ظاهر اصحاب ، اختصاص به مرد است . چنان كه از مسئله حبوه ( 2 ) ظاهر مىشود و تصريح شيخ در نهايه و مبسوط وابن براج و محقق در شرايع و علامه در مختلف و شهيد در دروس ولمعه لزوم قضاست از آن . و در ذكرى هم ميل به آن كرده وعلامه اين را در مختلف اسناد به جماعت داده و در قواعد اشكال كرده و از تحرير ، توقف ظاهر مىشود .
و اما قول به عدم وجوب قضا . پس آن قول ابن ادريس است و اظهر قول اول است به جهت آنكه غالب اشتراك مرد و زن است در احكام ، و خصوص اخبار متقدمه ، مثل صحيحه ابى حمزه و موثقه محمد بن مسلم . و ظاهر اين است كه در اخبارى كه لفظ " رجل " مذكور است از باب مثال است نه از باب تخصيص . چنان كه در ذكرى اشاره به آن كرده .
اگر بگويى كه اين اخبار دلالت بر وجوب ندارد ، بلكه ظاهر آنها بيان مشروعيت است .
گوييم كه قراين مقام و معهود بودن قضا در آنچه واجب است به انضمام فهم اصحاب و استدلال ايشان مرجح اراده وجوب است ، و اگر بگويى كه اين منافى است با آنچه پيش اختيار كردى در مسئله سفر كه هر گاه متمكن از قضا نشده باشد و بميرد قضاى روزه واجب نيست . و همين اخبار را حمل بر استحباب كردى ، گوييم حمل آنها بر استحباب در صورت عدم تمكن ، منافات با دلالت آنها بر وجوب قضا در صورت تمكن از باب تنبيه ندارد .
والحاصل : از آن اخبار مستفاد مىشود ( به انضمام قراين سابقه ) وجوب قضاى ولى

1 : يعنى آيا تنها عبادت به جاى مانده از مرد متوفى بايد قضا شود يا عبادت به جاى مانده زن متوفى هم بايد قضا شود ؟ - ؟ 2 : اگر وجوب قضاى عبادت پدر بر فرزند اكبر در مقابل حبوه واجب است پس قضاى عبادت مادر واجب نيست زيرا در ارث مادر حبوه نيست .

264