مىگذرد و بايد مؤنه را از پنجاه تومان محسوب دارد و از فاضل ربح ، خمس بدهد ، هر چند ( 1 ) تمام ربح فاضل مؤنه باشد كه از تمام بايد بدهد .
< / السؤال = 5230 > < / السؤال = 5213 > < السؤال = 5227 > < السؤال = 5340 > 368 - سؤال : هرگاه زيد ، قليل تنخواهى ( چند وقت قبل از اين ) جناب اقدس الهى به او عطا كرده باشد و زيد مذكور به عمرو داده باشد كه به جهت او معامله و تجارت كرده باشد و بعد از چند وقت ، جناب اقدس الهى نفعى به او عطا فرموده باشد و زيد مذكور خمس آن را چون كه تنخواه به دست او نيامده ، نداده باشد و بعد از چند وقت تنخواهى ديگر علاوه اصل تنخواهى كه خمس او را نداده ، بر آن افزوده باشد و حالا معلوم نباشد چه مقدار بوده .
و زيد ، به توفيقات جناب اقدس الهى كه شامل حال او شده مىخواهد خمس بدهد نمىداند چنين مالى را چه طريق بايد خمس آن را اخراج نمود و بر فرضى كه خمس آن را بدهد ، آيا شش حصه بايد نمود يا پنج حصه ، و آيا حصه امام را چه بايد كرد و خمس را خود بدهد بهتر است يا به نزد مجتهد عادل اورعى برده كه او بدهد ؟
جواب : ظاهر آن است كه به ظن غالب تواند عمل كرد ، مثلا هرگاه ظن غالب او اين است كه از مجموع اين مالها پنجاه تومان ربح حاصل شده باشد ، در اين صورت خمس پنجاه تومان را كه ده تومان است بايد بدهد و طريق دادن اين است كه نصف ده تومان كه سهم امام است به اذن مجتهد عادلى به مصرف برساند و اگر ممكن نباشد خود مىتواند به فقراى سادات از باب تتمه مؤنه برساند و اگر به اطلاع عالم صالحى باشد بهتر است و نصف ديگر را خود مىتواند به فقراى سادات بدهد و اگر همه را به اطلاع اذن مجتهد عادل بدهد احوط است .
< / السؤال = 5340 > < / السؤال = 5227 > < السؤال = 4830 > < السؤال = 4832 > < السؤال = 4833 > 369 - سؤال : هر گاه زارع ، تخم و خراج سلطان و باقى اخراجات آن سال را از محصول وضع نمايد و زكات باقى را بدهد صحيح است يا نه ؟
جواب : اظهر واشهر جواز وضع خراج و مؤنه زراعت است و خراج را از ميان

1 . هر چند : اين لفظ در اينجا به جاى " و اگر " به كار رفته است .

189