بهجت : مسأله نابينا و كسى كه در زندان است همين قدر كه گمان به داخل شدن وقت پيدا كرد داخل نماز مىشود ؛ ولى احتياط در اين است كه نماز را تأخير بيندازد تا يقين و يا اطمينان و يا گمان قوىتر به داخل شدن وقت پيدا كند و اشخاص ديگر غير از نابينا و زندانى كه به واسطهء ابر و غبار و مانند اينها توانايى بر تحصيل يقين يا علامات معتبر را ندارند ، در صورتى كه احتمال مىدهند دسترسى به چيزى پيدا كنند كه به واسطهء آن علم و يا ظنّ به وقت پيدا مىكنند احتياط در تأخير نماز است ولى اگر به خاطر تأخير خود به خود علم و يا ظن به وقت پيدا مىشود احتمال دارد همين قدر كه گمان به وقت پيدا كردند بتوانند نماز بخوانند ولى اگر عسر و حرج نباشد احتياط در تأخير نماز است .
< صفحة فارغة > [ مسأله 744 اگر دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند ] < / صفحة فارغة > مسأله 744 اگر دو مرد عادل ( 1 ) به داخل شدن وقت خبر دهند ، يا انسان يقين كند كه وقت نماز شده و مشغول نماز شود ( 2 ) و در بين نماز بفهمد كه هنوز وقت داخل نشده ، نماز او باطل است ( 3 ) . و همچنين است اگر بعد از نماز بفهمد كه تمام نماز را پيش از وقت خوانده ( 4 ) ولى اگر ( 5 ) در بين نماز بفهمد وقت داخل شده ، يا بعد از نماز بفهمد كه در بين نماز وقت داخل شده نماز او صحيح است ( 6 ) . ( 1 ) نورى : اگر دو يا يك مرد عادل . . ( 2 ) اراكى : اگر انسان يقين كند كه وقت نماز شده يا با اعتماد به گمان معتبر ، مثل گواهى دو نفر عادل ، مشغول نماز شود . .
خوئى ، تبريزى ، زنجانى ، سيستانى : اگر به يكى از راههاى گذشته براى انسان ثابت شود كه وقت نماز شده و مشغول نماز شود . .
فاضل : اگر انسان يقين كند كه وقت نماز شده يا دو مرد عادل از روى حس به داخل شدن وقت خبر دهند و مشغول نماز شود . .
مكارم : هر گاه مطابق دستورهاى [ مسأله 742 ] مشغول نماز شود . .
بهجت : اگر با ملاكهايى كه گفته شد داخل شدن وقت را احراز كند و مشغول نماز شود . . ( 3 ) بهجت : مگر اين كه بتواند عدول كند به نماز نافله و يا نمازى كه از او قضا شده باشد . . ( 4 ) فاضل : [ كه ] نمازش باطل است و بايد اعاده كند . . ( 5 ) خوئى ، تبريزى : و بنا بر احتياط اگر . . ( 6 ) خوئى ، تبريزى : نماز را اعاده نمايد .
< صفحة فارغة > [ مسأله 745 اگر انسان ملتفت نباشد ] < / صفحة فارغة > مسأله 745 اگر انسان ملتفت نباشد ( 1 ) كه بايد با يقين ( 2 ) به داخل شدن وقت مشغول نماز شود ، چنانچه بعد از نماز ( 3 ) بفهمد كه تمام نماز را در وقت خوانده ، نماز او صحيح است ( 4 ) و اگر بفهمد تمام ( 5 ) نماز را پيش از وقت خوانده ( 6 ) يا بفهمد كه در بين نماز وقت داخل شده است ، نمازش باطل است . ( 1 ) فاضل : اگر انسانى بر اثر غفلت و فراموشى توجه نداشته باشد . .
بهجت : اگر انسان نداند و يا فراموش كند . . ( 2 ) زنجانى : بايد با اطمينان . . ( 3 ) زنجانى : چنانچه در بين نماز يا بعد از نماز . . ( 4 ) زنجانى : و گر نه باطل است . [ پايان مسأله ] بهجت : در صورتى كه موقع نماز قصد قربت داشته باشد . [ پايان مسأله ]

413