إسم الكتاب : توضيح المسائل مراجع ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 988)

ولى به مقدارى نيست كه از نظر عرف ، خاك محسوب شود تيمّم كند و اگر هيچ يك از اينها پيدا نشود احتياط مستحبّ آن است كه نماز را بدون تيمّم بخواند ولى واجب است بعداً قضاى آن را به جا آورد .
بهجت : مسأله اگر خاك ، ريگ ، كلوخ و سنگ پيدا نشود ، بايد با تكان دادن لباس و فرش و مانند آن خاك تهيه كند . همچنين اگر با خُشك كردن گِل بتواند خاك تهيه كند بايد اين كار را انجام دهد ، و اگر تهيهء خاك به هيچ صورتى ممكن نيست ، دست خود را بر لباس يا فرش و مانند آن بزند تا روى آن غبارآلود شود و بر آن تيمّم كند و اگر غبار در لاى لباس يا فرش باشد تيمّم بر آن صحيح نيست ؛ چنانچه گرد و غبار هم پيدا نشود ، بايد به گِل تيمّم كند ، و اگر گِل هم پيدا نشود ، احتياط مستحبّ آن است كه نماز را بدون تيمّم بخواند و بنا بر اقوى بعداً قضاى آن را به جا آورد .
زنجانى : مسأله در صورتى كه خاك و مانند آن پيدا نشود بايد به گرد و غبارى كه روى اشياء نشسته تيمم كند و اگر آن هم پيدا نشد بايد به گِل تيمم كند و در صورتى كه گِل هم پيدا نشد ، بنا بر احتياط مستحب بدون تيمم نماز بخواند ولى بايد بعداً نماز را قضا نمايد .
< صفحة فارغة > [ مسأله 687 اگر بتواند با تكاندن فرش و مانند آن خاك تهيه كند ] < / صفحة فارغة > مسأله 687 اگر بتواند با تكاندن فرش و مانند آن خاك تهيه كند ، تيمّم به گرد ( 1 ) باطل است و اگر بتواند گِل را خشك كند و از آن خاك تهيه نمايد ، تيمّم به گِل باطل مىباشد . اين مسأله ، در رسالهء آيت الله مكارم نيست ( 1 ) سيستانى : تيمم به چيز گردآلود . . بهجت : رجوع كنيد به ذيل مسأله 686 .
< صفحة فارغة > [ مسأله 688 كسى كه آب ندارد اگر برف يا يخ داشته باشد ] < / صفحة فارغة > مسأله 688 كسى كه آب ندارد اگر برف يا يخ داشته باشد ، چنانچه ممكن است بايد آن را آب كند و با آن وضو بگيرد يا غسل نمايد ( 1 ) و اگر ممكن نيست و چيزى هم كه تيمّم به آن صحيح است ندارد ، احتياط مستحبّ آن است كه نماز را بدون وضو و تيمّم بخواند ( 2 ) و بنا بر احتياط واجب بعداً قضا كند ( 3 ) . ( 1 ) مكارم : بقيه مسأله ذكر نشده . ( 2 ) اراكى : و بعداً قضا كند . بهجت : و بعداً بايد قضاى آن را هم بخواند .
فاضل : احتياط واجب آن است كه نماز را بدون وضو و تيمم بخواند و به هر حال بايد بعداً قضا كند . ( 3 ) گلپايگانى ، صافى : اگر ممكن نيست و چيزى هم كه تيمّم به آن صحيح است ندارد ، احتياط واجب ( صافى : احتياط ) آن است كه با برف يا يخ اعضاء وضو يا غسل را نمناك كند و اگر اين هم ممكن نيست به يخ يا برف تيمّم نمايد ولى در دو صورت اخير نمازى را كه خوانده بايد قضا كند .
تبريزى : اگر ممكن نيست و چيزى هم كه تيمّم به آن صحيح است ندارد ، لازم است نماز خود را در خارج وقت قضا نمايد .
خوئى ، سيستانى : اگر ممكن نيست و چيزى هم كه تيمّم بر آن صحيح است ندارد ، لازم است نماز خود را در خارج وقت قضا نمايد و بهتر آن است كه با برف يا يخ ، اعضاء وضو يا غسل را نمناك كند ( سيستانى : و در وضو با رطوبت دست ، سر و پاها را مسح نمايد ) و اگر اين هم ممكن نيست به يخ يا برف تيمّم نمايد و در وقت نيز نماز را بخواند ( سيستانى : و در هر دو صورت قضا لازم است ) .

381