گر چه او و مستمعين او عرب نباشند اما در مقام وعظ و سفارش به تقوى بنا بر احتياط واجب بايد بعد از گفتن آن به زبان عربى به زبانى كه مستمعين آن را بفهمند تكرار كند و اگر مستمعين مختلفند بايد آنها را به زبانهاى مختلف تكرار كند .
40 اذان دوم در روز جمعه بدعت و حرام است ( 1 ) . ( 1 ) فاضل : يعنى نبايد يك اذان قبل از خطبه و يك اذان بعد از خطبه بگويند .
اراكى : مسأله احتياط آن است كه براى نماز عصر روز جمعه اذان نگويند . در نماز جمعه فقط يك اذان كافى است و اذان دوم در صورتى كه اذان اول پيش از خطبه به قصد نماز باشد بدعت است و حرام و اگر به قصد اعلام باشد اذان پس از خطبه اذان اول محسوب مىشود و گاهى از اين ، تعبير به اذان سوم هم مىشود .
احكام نماز جمعه 41 كسى كه نماز جمعه را به امامى اقتدا كرده مىتواند نماز عصر را نيز به همان امام اقتداء كند و اگر بخواهد بعد از اقتداء به امام جمعه در نماز عصر احتياطاً نماز ظهر را هم بخواند ( 1 ) بايد بعد از پايان نماز جماعت عصر ، نماز ظهر و عصر را مجدداً به جاى آورد ( 2 ) مگر اين كه امام هم بعد از خواندن نماز جمعه احتياطاً نماز ظهر را به جا آورده باشد كه در اين صورت اگر مأموم نيز همين طور عمل كرده لازم نيست نماز عصر را دوباره تكرار كند . اين مسأله در رساله آيت الله اراكى نيست ( 1 ) مكارم : رعايت اين گونه احتياطات [ در اين مسأله ] لزومى ندارد . ( 2 ) فاضل ، نورى : كسى كه نماز جمعه را به امامى اقتدا كرده مىتواند نماز عصر را نيز به همان امام اقتدا كند ، ولى اگر بخواهد احتياطاً نماز ظهر را هم بخواند راه آن اين است كه پس از پايان نماز جماعت مجدداً نماز ظهر و عصر را ( نورى : بطور فرادى ) به جا آورد . .
42 اگر امام و مأموم بخواهند پس از نماز جمعه نماز ظهر را احتياطاً ( 1 ) به جا آورند مىتوانند آن را به جماعت برگزار كنند ولى مأمومى كه در نماز جمعه شركت نكرده اگر به اين نماز احتياطى اقتداء كند از نماز ظهر او مجزى نيست و بايد آن را اعاده نمايد ( 2 ) . اين مسأله در رساله آيت الله اراكى نيست ( 1 ) مكارم : رعايت اين گونه احتياطات [ در اين مسأله ] لزومى ندارد . ( 2 ) فاضل : مأمومى كه در نماز جمعه شركت نكرده ، نمىتواند به اين نماز اقتدا كند و اگر به اين نماز اقتدا كند از نماز ظهر او مجزى نيست و بايد آن را اعاده نمايد .
43 اگر مأمومى كه ركوع ركعت اول امام جمعه را درك كرده به علت كثرت جمعيت يا غير آن نتواند در سجده ها با امام همراهى كند در اين صورت اگر بتواند پس از قيام امام براى ركعت دوم ، سجده ها را خود به جا آورد و قبل از ركوع يا در حين آن به امام ملحق شود ، نمازش صحيح است ( 1 ) . و الا بايد به حال خود باقى بماند تا امام به سجده هاى

853