گمان به انجام كارى يا ترك كارى داشته باشد بنا بر احتياط واجب بر طبق گمان عمل كند و اگر كار او بر خلاف وظيفه شك بود ، نمازش را نيز دوباره بخواند .
< صفحة فارغة > [ مسأله 1235 حكم شك و سهو و گمان ] < / صفحة فارغة > مسأله 1235 حكم شك و سهو و گمان در نمازهاى واجب يوميه و نمازهاى واجب ديگر ( 1 ) فرق ندارد ، مثلًا اگر در نماز آيات شك كند كه يك ركعت خوانده يا دو ركعت ، چون شك او در نماز دو ركعتى است ، نمازش باطل مىشود ( 2 ) . اين مسأله ، در رسالهء آيت الله بهجت نيست ( 1 ) فاضل : نمازهاى واجب يوميه و نمازهاى واجب ديگر غير يوميه . . ( 2 ) خوئى ، تبريزى ، سيستانى ، زنجانى : و اگر گمان داشته باشد كه دو ركعت يا يك ركعت است ، بر طبق گمان خود نماز را تمام مىنمايد . مكارم : همچنين ساير احكام شك و سهو و ظنّ .
سجدهء سهو < صفحة فارغة > [ مسأله 1236 براى سه چيز بعد از سلام نماز ، انسان بايد دو سجدهء سهو به جا آورد ] < / صفحة فارغة > مسأله 1236 براى سه چيز ( 1 ) بعد از سلام نماز ، انسان بايد دو سجدهء سهو به دستورى كه بعداً گفته مىشود به جا آورد : اول : آن كه در بين نماز ، سهواً حرف بزند . دوم : آن كه يك سجده را فراموش كند . سوم : آن كه در نماز چهار ركعتى بعد از سجدهء دوّم شك كند كه چهار ركعت خوانده يا پنج ركعت ( 2 ) و در دو مورد ( 3 ) هم احتياط واجب آن است كه سجدهء سهو بنمايد : اول در جايى كه نبايد نماز را سلام دهد مثلًا در ركعت اول سهواً سلام بدهد . دوم آن كه تشهد را فراموش كند ( 4 ) . ( 1 ) اراكى : شش چيز . . بهجت : پنج چيز . . ( 2 ) اراكى : [ و ] چهارم : در جايى كه نبايد نماز را سلام دهد مثلًا در ركعت اوّل سهواً سلام دهد . پنجم : آن كه تشهّد را فراموش كند . ششم : در جايى كه بايد بنشيند ، اشتباهاً بايستد و يا در جايى كه بايد بايستد اشتباهاً بنشيند و بنا بر احتياط واجب بايد براى هر چيزى كه در نماز زياد كند و يا كم كند و زمانى يادش بيايد كه نتواند آن را به جا آورد ، سجدهء سهو به جا آورد .
بهجت : ولى اگر قبل از تمام شدن سجدهء دوّم شك كند ، عمل به وظيفه‌اى كه قبلًا گفته شد ، مىنمايد و بنا بر احتياط ، دو سجدهء سهو به جا مىآورد ؛ و همچنين اگر در حال ايستاده شك كرد كه شش ركعت خوانده يا پنج ركعت ، بدون ركوع مىنشيند و تشهّد خوانده ، سلام مىدهد و دو سجدهء سهو براى ايستادن بىجا و دو سجدهء ديگر براى شكَّى كه كرده بنا بر احتياط انجام مىدهد . چهارم : جايى كه نبايد نماز را سلام دهد ، مثلًا در ركعت اوّل ، سهواً سلام بدهد . پنجم : اگر سهواً چيزى از غير ركن را كم يا زياد كند ، بنا بر احتياط دو سجدهء سهو به جا مىآورد . ( 3 ) نورى : در سه مورد . . ( 4 ) نورى : [ و ] سوم : در جايى كه بايد بايستد اشتباهاً بنشيند يا در جايى كه بايد بنشيند ، اشتباهاً بايستد .
خوئى ، گلپايگانى ، صافى ، زنجانى ، تبريزى ، فاضل : مسأله براى پنج چيز بعد از سلام نماز ، انسان بايد دو سجدهء سهو به دستورى كه بعداً گفته مىشود به جا آورد . اوّل : آن كه در بين

669