سيستانى : مسأله اگر نماز احتياط و دو سجدهء سهو بر او واجب شود ، بايد اوّل نماز احتياط را به جا آورد و همچنين است بنا بر احتياط واجب اگر نماز احتياط و قضاى سجده بر او واجب شود .
بهجت : مسأله اگر هم نماز احتياط و هم سجدهء سهو بر نمازگزار لازم شد ، بنا بر اظهر بايد نماز احتياط را بر سجدهء سهو ، مقدّم بدارد ؛ و اگر همراه با نماز احتياط ، قضاى سجده يا تشهّد هم بر او واجب شد ، پس در لزوم تقديم آنها بر نماز احتياط و يا تأخير ، تأمّل است ؛ و در هر صورت ، علاوه بر به جا آوردن آن دو ، أحوط اعادهء نماز است .
< صفحة فارغة > [ مسأله 1234 حكم گمان در ركعتهاى نماز حكم يقين است ] < / صفحة فارغة > مسأله 1234 حكم گمان در ركعتهاى نماز حكم يقين است ، ( 1 ) مثلًا اگر در نماز چهار ركعتى انسان گمان دارد كه نماز را چهار ركعت خوانده ، نبايد نماز احتياط بخواند ( 2 ) ، ولى اگر در غير ركعتها گمان پيدا كند بايد به احتياط عمل نمايد و دستور در هر موردى طور مخصوصى است كه در كتابهاى مفصّل گفته شده است . ( 1 ) مكارم : يعنى بايد بنا بر گمان بگذارد و نماز را ادامه دهد ، ولى اگر در ركعت اول و دوم باشد ، احتياط واجب اين است كه نماز را بعداً نيز اعاده كند . ( 2 ) فاضل : و همين طور در غير ركعتها گمان معتبر است هر چند بهتر است به احتياط عمل كند .
بهجت : و همچنين اگر به افعال نماز گمان پيدا كرد ، مثلًا گمان كرد كه حمد خوانده است مثل اين است كه يقين كرده و لازم نيست بخواند ؛ و اگر گمان كرد كه نخوانده ، بايد دو مرتبه بخواند ؛ چه گمان به چيزى پيدا كند كه موجب صحيح بودن نماز است يا به چيزى كه نماز را باطل مىكند ؛ به ركنى از اركان نماز گمان پيدا كند يا به غير ركن ؛ موقع شك يا فراموشى ، گمان حاصل شود يا خودبخود گمان پيدا كند . در تمام اين صورتها ، گمان داشتن مانند يقين است و حكم يقين را دارد اگر چه احتياط مستحب در اين است كه اگر گمان به انجام دادن فعلى پيدا كرد كه ركن نيست ، دو مرتبه آن را انجام بدهد .
گلپايگانى ، صافى : مسأله حكم گمان در نماز مثل حكم يقين است مثلًا اگر انسان گمان دارد كه نماز را چهار ركعت خوانده ، نبايد نماز احتياط بخواند و اگر گمان دارد ركوع كرده ، نبايد آن را به جا آورد و اگر گمان دارد حمد را نخوانده ، چنانچه به ركوع نرفته بايد بخواند و اگر به ركوع رفته نمازش صحيح است .
خوئى ، تبريزى : مسأله حكم گمان در نماز نسبت به ركعات مثل حكم يقين است . مثلًا اگر نداند كه يك ركعت خوانده يا دو ركعت و گمان داشته باشد كه دو ركعت خوانده بنا مىگذارد كه دو ركعت است و اگر در نماز چهار ركعتى گمان دارد كه چهار ركعت خوانده ، نبايد نماز احتياط بخواند و امّا نسبت به افعال ، گمان حكم شك را دارد پس اگر گمان دارد ركوع كرده در صورتى كه داخل سجده نشده است بايد آن را به جا آورد و اگر گمان دارد حمد را نخوانده ، چنانچه در سوره داخل شده باشد اعتنا به گمان ننمايد و نمازش صحيح است .
زنجانى : گمان در نماز نسبت به ركعات ، حكم يقين را دارد . .
سيستانى : نماز احتياط ندارد . .
زنجانى : لازم نيست نماز احتياط بخواند ؛ و اما در مورد افعال ، چنانچه

668