زنجانى : مسأله نماز خواندن در زمين بسيار وسيعى كه براى بيشتر مردم مشكل است موقع نماز از آنجا به جاى ديگرى بروند جايز و صحيح است ؛ هر چند مالك آنها از نماز خواندن در آن جا نهى كرده باشد يا اين كه انسان بداند راضى نيست يا اين كه مالك آنها صغير يا مجنون باشد ، ولى احتياط مستحب آن است كه در اين چند صورت در آنجا نماز نخوانند ؛ ولى نماز غاصب در مكان غصبى به احتياط مستحب باطل است ، همچنين كسانى مانند همسر و فرزندان و مهمانهاى غاصب كه به حساب او در اين مكان تصرف مىكنند .
فاضل : مسأله در زمينهاى بسيار وسيعى كه براى مردم اجتناب از آن غير ممكن يا سخت است اگر چه صاحبانش كراهت داشته باشند ، نماز خواندن و نشستن و خوابيدن در آن اشكال ندارد ، اگر چه در مالكين آنها صغير و ديوانه باشد هر چند احتياط اين است كه در صورت علم به عدم رضايت صاحبان آنها از آن اجتناب شود .
سيستانى : مسأله نماز خواندن در زمينهاى بسيار وسيع جايز است هر چند كه مالك آنها صغير و يا مجنون باشد و يا آن كه راضى به نماز خواندن در آنها نباشند و همچنين در باغها و زمينهايى كه در و ديوار ندارند بىاجازهء مالك مىشود نماز خواند ولى در اين صورت اگر بداند مالك راضى نيست نبايد تصرف كند و اگر مالك صغير و يا مجنون باشد و يا آن كه گمان به راضى نبودن او داشته باشند احتياط لازم آن است كه در آنها تصرف نكنند و نماز خوانده نشود .
مكارم : مسأله در زمينهاى بزرگ زراعتى و غير زراعتى كه ديوار ندارد و زراعتى فعلًا در آن نيست نماز خواندن و نشستن و خوابيدن و تصرّفات جزئى اشكال ندارد خواه نزديك شهر و روستا باشد يا دور از آن و خواه مالكين آن صغير باشند يا كبير ، ولى اگر صاحبش صريحاً بگويد راضى نيستم يا بدانيم قلباً راضى نيست تصرّف در آن حرام و نماز نيز اشكال دارد .
شرط دوم :
< صفحة فارغة > [ مسأله 880 مكان نمازگزار بايد بى حركت باشد ] < / صفحة فارغة > مسأله 880 مكان نمازگزار بايد بى حركت باشد و اگر به واسطهء تنگى وقت يا جهت ديگر ناچار باشد در جايى كه حركت دارد ، مانند اتومبيل و كشتى و ترن نماز بخواند ، به قدرى كه ممكن است بايد در حال حركت چيزى نخواند ( 1 ) و اگر آنها از قبله به طرف ديگر حركت كنند به طرف قبله برگردد . اين مسأله ، در رسالهء آيت الله بهجت نيست ( 1 ) خوئى ، صافى : به قدرى كه ممكن است ، بايد استقرار و قبله را رعايت نمايد . .
فاضل : شرط دوّم " استقرار " است . مكان نمازگزار بايد آرام و بدون حركت باشد لذا نماز در وسائل نقليه‌اى كه در حال حركت باعث تكان خوردن و عدم آرامش انسان مىشود باطل است مگر در زمان ناچارى مثلًا تنگى وقت كه در اين صورت نيز بايد تا جايى كه مىتواند شرايط نماز را رعايت كند و هنگام حركت و تكان خوردن چيزى نخواند و هر گاه وسيله نقليه تغيير مسير داد خود را به سمت قبله به چرخاند .
سيستانى : شرط دوم : مكان نمازگزار در نمازهاى واجب بايد طورى نباشد كه از شدّت حركت مانع از ايستادن نمازگزار و انجام ركوع و سجود اختيارى شود بلكه بنا بر احتياط لازم نبايد مانع

490