( مسأله 1858 ) جائز نيست جنسى را كه خمس به آن تعلق گرفته به زيادتر از قيمت واقعى حساب نموده و بابت خمس بدهد ، و در مسأله ( 1798 ) گذشت كه دادن جنس ديگر غير از پول طلا و نقره و مانند آنها مطلقا محل اشكال است . ( احتياط واجب جايز نيست .
( مسأله 1859 ) كسى كه از مستحق طلبكار است ، و مىخواهد طلب خود را بابت خمس حساب كند ، بنابر احتياط واجب بايد خمس را به او بدهد و بعدا مستحق بابت بدهى خود به او برگرداند . و مىتواند از مستحق وكالت گرفته و خود از جانب او قبض نموده و بابت طلبش دريافت كند .
( مسأله 1860 ) مستحق نمىتواند خمس را بگيرد و به مالك ببخشد ، ولى كسى كه مقدار زيادى خمس بدهكار است و فقير شده و مىخواهد مديون اهل خمس نباشد ، اگر مستحق راضى شود كه خمس را از او بگيرد و به او ببخشد اشكال ندارد .
احكام زكات ( مسأله 1861 ) زكات در نه چيز واجب است : ( اول ) گندم ( دوم ) جو ( سوم ) خرما ( چهارم ) كشمش ( پنجم ) طلا ( ششم ) نقره ( هفتم ) شتر ( هشتم ) گاو ( نهم ) گوسفند . و اگر كسى مالك يكى از اين نه چيز باشد با شرايطى كه بعدا گفته مىشود ، بايد مقدارى كه معين شده ، به يكى از مصرفهائى كه دستور داده‌اند برساند .
( مسأله 1862 ) سلت كه دانه‌ايست به نرمى گندم و خاصيت جو دارد ، و علس كه مثل گندم است و خوراك مردمان صنعا مىباشد ، بنابر احتياط واجب بايد از آنها زكات داده شود .
شرايط واجب شدن زكات ( مسأله 1863 ) زكات در صورتى واجب مىشود كه مال به مقدار نصاب كه

322