بيدار مى شود و بى اختيار از آن غنى با لذات كه بالفطره به او متكى است ، استمداد مى كند ( قل من ينجيكم من ظلمات البر والبحر تدعونه تضرعا وخفية لئن أنجينا من هذه لنكونن من الشكرين ) ( 1 ) ، ( وإذا مس الانسن ضر دعا ربه منيبا إليه ثم إذا خوله نعمة منه نسى ما كان يدعوا إليه من قبل وجعل لله أندادا ليضل عن سبيله ) ( 2 ) ، ( هو الذى يسيركم في البر والبحر حتى إذا كنتم في الفلك وجرين بهم بريح طيبة وفرحوا بها جآءتها ريح عاصف وجاءهم الموج من كل مكان وظنوا أنهم أحيط بهم دعوا الله مخلصين له الدين لئن أنجيتنا من هذه لنكونن من الشكرين ) . ( 3 ) مردى به حضرت صادق ( عليه السلام ) عرض كرد : " يابن رسول الله دلنى على الله ما هو ، فقد أكثر على المجادلون وحيرونى . فقال له : يا عبد الله ، هل ركبت سفينة قط ؟ قال : نعم .
قال : فهل كسر بك حيث لا سفينة تنجيك ولا سباحة تغنيك ؟ قال : نعم ، قال : فهل تعلق قلبك هنالك أن شيئا من الأشياء قادر على أن يخلصك من ورطتك ؟ قال : نعم ، قال الصادق ( عليه السلام ) : فذلك الشيى هو الله القادر على الإنجاء حيث لا منجى و على الإغاثة حيث لا مغيث " . ( 4 ) اين معرفت و ارتباط فطرى با خداوند ، چنان كه هنگام بيچارگى به انقطاع مطلق از غير او وجدان مى شود ، مى توان در حال اختيار به دو بال علم و عمل به آن رسيد :

1 . سوره ء انعام ، آيهء 63 ( بگو كيست كه شما را نجات مى دهد از تاريكيهاى بيابان و دريا ، مى خوانيد او را به زارى و نهان كه اگر نجات بدهد ما را از اين تاريكيها هر آينه خواهيم بود البته از شكر گزاران ) 2 . سوره ء زمر ، آيهء 8 ( و هر گاه برسد انسان را شدتى پروردگار خود را بخواند زارى كنان ، بعد از آن چون عطا كند به او نعمتى ، فراموش كند آنچه را كه از قبل مى خواند و براى خدا همتايانى قرار دهد تا گمراه كند از راهش ) 3 . سوره ء يونس ، آيهء 22 ( اوست كه سير مى دهد شما را در بيابان و دريا حتى زمانى كه در كشتى باشيد و روان شود آن كشتى با ايشان به بادى خوش و خوشنود شوند به آن ، بيايدشان بادى تند وبيايدشان موج از هر سو و گمان برند كه به بلا احاطه شده اند بخوانند خدا را با اخلاص در دين اگر نجات دهى ما را از اين هر آينه خواهيم بود البته از شكر گزاران ) 4 . بحار الانوار جلد 3 ، صفحهء 41 ( يابن رسول الله مرا دلالت كن بر الله كه او چيست ؟ كه بسيار شدند بر من كسانى كه مجادله مى كنند و مرا به حيرت انداختند . حضرت فرمود : يا عبد الله آيا هرگز كشتى سوار شدى ؟ گفت : بلى ، فرمود : آيا كشتى شكسته شدى در جايى كه نه كشتى است كه تو را نجات دهد ، و نه شنايى است كه تو را بى نياز كند ؟ گفت : بلى ، فرمود : آيا در آن جا تعلق قلب و خاطر به قادر و توانايى پيدا كردى كه تو را از آن ورطه خلاص كند ؟ گفت : بلى ، حضرت فرمود : پس همان الله است كه قادر است بر نجات دادن آن جا كه نجات دهنده اى نيست و بر كمك كردن آن جا كه كمك كننده اى نيست )

40