به اين جهت امام ( عليه السلام ) فرمود : " أترى لها مدبرا ؟ قال : فأطرق مليا ، ثم قال : أشهد أن لا إله الا الله وحده لا شريك له وأشهد أن محمدا عبده ورسوله ، وأنك امام وحجة من الله على خلقه وانا تائب مما كنت فيه " . ( 1 ) آرى همان علم و قدرت و حكمتى كه در ظلمت خاك دانه را و در تاريكى پوست تخم جوجه را براى هدف و غرضى مى پروراند ، در ظلمات شكم و رحم مادر نطفهء آدمى را كه در ابتدا حيوانى است ذره بينى ، فاقد جميع اعضا و قواى انسانى ، براى زندگى در خارج رحم به جهازهاى مختلف مجهز مى كند .
به طور نمونه استخوانها را با اشكال و اندازه هاى مختلف به تناسب وظايف آنها ، و عضلات را براى حركات گوناگون در جنين به وجود مى آورد ، به وسيلهء تشكيلات حيرت انگيز مغز مشعل ادراك را روشن ، و به فعاليت قلب كه در بيدارى و خواب سالى ميليونها مرتبه مى زند ، حرارت حيات را در اين كانون زندگى حفظ مى كند .
تأمل در ساده ترين تركيب بدن آدمى براى ايمان به تقدير عزيز عليم كافى است ، مثلا سه قسم دندان در دهان كار گذاشته ، ثنايا جلو و انياب بعد از آن و طواحن كوچك بعد از آن وطواحن بزرگ در آخر دهان ، ( 2 ) اگر طواحن جلو و ثنايا وانياب به جاى طواحن مى روييد ، آيا در بريدن و جويدن غذا تا نقش اين ترتيب در زشتى و زيبايى چهره چه اثرى به جا مى گذاشت ؟ !
اگر ابرو به جاى آن كه بالاى چشم است زير چشم مى بود ، يا سوراخهاى بينى به جاى اين كه رو به پايين است رو به بالا بود چه مى شد ؟ !
عمران و آبادى زمين از زراعت گرفته تا محكم ترين بنا و ظريف ترين صنعت به سر انگشت انسان و روييدن ناخن از آن بستگى دارد .
آيا چه حكمتى است كه ماده ء ناخن را در غذاى آدمى فراهم ، و با تشكيلات

1 . بحار الانوار ، جلد 3 ، صفحهء 32 ( امام فرمود آيا مدبرى براى آن مى بينى ؟ پس مدتى طولانى سكوت كرد و سپس شهادت به وحدانيت خدا و رسالت پيغمبر و امامت آن حضرت داد و نسبت به آنچه در آن بود توبه نمود ) 2 . ثنايا : دندانهاى پيش ، انياب : دندانهاى نيش ، طواحن : دندانهاى آسيا .

33