( 2045 ) اگر چيزى را كه غصب كرده به طورى تغيير دهد كه از اولش بهتر شود ، و صاحب مال بگويد : بايد آن را به صورت اول در آورى ، واجب است آن را به صورت اولش در آورد ، و چنانچه قيمت آن به علت تغيير دادن ، از اولش كمتر شود ، بايد تفاوت آن را به صاحبش بدهد ، پس طلايى را كه غصب كرده اگر گوشواره بسازد و صاحب آن بگويد : بايد به صورت اولش در آورى ، در صورتى كه بعد از آب كردن قيمت آن از پيش از گوشواره ساختن كمتر شود ، بايد تفاوت آن را بدهد .
( 2046 ) اگر در زمينى كه غصب كرده زراعت كند ، يا درخت بنشاند ، زراعت و درخت و ميوه آن مال خود او است و چنانچه صاحب زمين راضى نباشد كه زراعت و درخت در زمين بماند ، كسى كه غصب كرده بايد فورا زراعت يا درخت خود را ، اگر چه ضرر نمايد ، از زمين بكند ، و نيز بايد اجاره زمين را در مدتى كه زراعت و درخت در آن بوده به صاحب زمين بدهد و خرابى هايى را كه در زمين پيدا شده ، درست كند ، مثلا جاى درخت ها را پر نمايد . و اگر به سبب اينها قيمت زمين از اولش كمتر شود ، بايد تفاوت آن را هم بدهد ، و نمى تواند صاحب زمين را مجبور كند كه زمين را به او بفروشد ، يا اجاره دهد ، و صاحب زمين نيز نمىتواند او را مجبور كند كه درخت يا زراعت را به او بفروشد .
( 2047 ) اگر صاحب زمين راضى شود كه زراعت و درخت در زمين او بماند ، كسى كه آن را غصب كرده ، لازم نيست درخت و زراعت را بكند ولى بايد اجاره آن زمين را از وقتى كه غصب كرده تا وقتى كه صاحب زمين راضى شده بدهد .
( 2048 ) اگر در زمينى كه غصب كرده بدون اذن مالك چاهى حفر نمايد ، پس اگر مالك به باقى بودن آن چاه راضى باشد ، غاصب ضامن پر كردن آن نيست ، و اگر راضى نباشد غاصب بايد آن چاه را پر كند ، ولى تصرف در پر كردن بايد به اذن مالك باشد ، و اگر مالك بخواهد خود ، چاه را پر كند مىتواند اجرت آن را از او بگيرد ( 2049 ) اگر چيزى كه غصب كرده از بين برود ، در صورتى كه از نظر اسم يا صفت يا رغبت مردم به آن ، امثالى ندارد بايد قيمت آن را بدهد . و منظور از قيمت ، قيمت زمان مطالبه است ، بلكه خالى از وجه نيست كه بالاترين قيمت از زمان غصب تا زمان پرداخت را بدهد ، اگر چه احتياط در اين است كه روى يكى از

405