ممكن است اگر چه بدانند تأثير نمىكند .
مسأله 2869 - اگر احتمال صحيح داده شود كه سكوت موجب آن مىشود كه منكرى معروف شود يا معروفى منكر شود واجب است خصوصا بر علماء اعلام اظهار حق و اعلام آن ، و جايز نيست سكوت .
مسأله 2870 - اگر سكوت علماء اعلام موجب تقويت ظالم شود يا موجب تأييد او گردد يا موجب جرأت او شود بر ساير محرمات ، واجب است اظهار حق و انكار باطل اگر چه تأثير فعلى نداشته باشد .
مراتب امر به معروف و نهى از منكر مسأله 2871 - براى امر به معروف و نهى از منكر مراتبى است و جائز نيست با احتمال حاصل شدن مقصود از مرتبه پائين ، به مرتبه ديگر عمل شود .
مسأله 2872 - مرتبه اول آن كه با شخص معصيت كار طورى عمل شود كه بفهمد براى ارتكاب او به معصيت ، اين نحو عمل با او شده است ، مثل اين كه از او رو برگرداند ، يا با چهره عبوس با او ملاقات كند ، يا ترك مراوده با او كند و از او اعراض كند به نحوى كه معلوم شود اين امور براى آن است كه او ترك معصيت كند و ديگر تكرار ننمايد .
مسأله 2873 - اگر در اين مرتبه درجاتى باشد لازم است با احتمال تأثير درجه خفيف تر به همان اكتفا كند ، مثلا اگر احتمال مىدهد كه با عدم تكلم با او ، مقصود حاصل مىشود ، به همان اكتفا كند و به درجه بالاتر ، عمل نكند ، خصوصا اگر طرف ، شخصى است كه اين نحو عمل موجب هتك او مىشود .
مسأله 2874 - اگر اعراض نمودن و ترك معاشرت با معصيت كار موجب تخفيف معصيت مىشود يا احتمال بدهد كه موجب تخفيف مىشود ، واجب است اگر چه بداند موجب ترك به كلى نمىشود ، و اين امر در صورتى است كه با

552