مسأله 1757 - اگر جنسى را بخرد و بعد از معامله قيمت آن را از پول خمس نداده بدهد ، معامله‌اى كه كرده صحيح است . ولى چون از پولى كه خمس در آن است به فروشنده داده به مقدار پنج يك آن پول به او مديون مىباشد . و پولى را كه به فروشنده داده اگر از بين نرفته حاكم شرع پنج يك همان را مىگيرد ، و اگر از بين رفته عوض آن را از خريدار يا فروشنده مطالبه مىكند .
مسأله 1758 - اگر مالى را كه خمس آن داده نشده بخرد چنانچه حاكم شرع معامله پنج يك آن را اجازه ندهد معامله آن مقدار باطل است و حاكم شرع مىتواند پنج يك آن مال را بگيرد . و اگر اجازه بدهد معامله صحيح است و خريدار بايد مقدار پنج يك آن را به حاكم شرع بدهد و اگر به فروشنده داده مىتواند از او پس بگيرد .
مسأله 1759 - اگر چيزى را كه خمس آن داده نشده به كسى ببخشند پنج يك آن چيز مال او نمىشود .
مسأله 1760 - اگر از كافر يا كسى كه به دادن خمس عقيده ندارد ، مالى بدست انسان بيايد ، واجب نيست خمس آن را بدهد .
مسأله 1761 - تاجر و كاسب و صنعتگر و مانند اينها از وقتى كه شروع به كاسبى مىكنند يك سال كه بگذرد ، بايد خمس آنچه را كه از خرج سالشان زياد مىآيد بدهند ، و كسى كه شغلش كاسبى نيست ، اگر اتفاقا معامله‌اى كند و منفعتى ببرد ، بعد از آن كه يك سال از موقعى كه فايده برده بگذرد ، بايد خمس مقدارى را كه از خرج سالش زياد آمده بدهد .
مسأله 1762 - انسان مىتواند در بين سال هر وقت منفعتى به دستش آيد خمس آن را بدهد ، و جايز است دادن خمس را تا آخر سال تأخير بيندازد و اگر براى دادن خمس سال شمس قرار دهد ، مانعى ندارد .
مسأله 1763 - كسى كه مانند تاجر و كاسب بايد براى دادن خمس ، سال قرار

343