( مسأله 1867 ) خرما بر سه قسم است " 1 " آنست كه خشكش مىكنند و حكم زكات آن گفته شد " 2 " آنست كه در حال رطب بودنش مىخورند " 3 " آنست كه نارس خلال آن را مىخورند . در قسم دوم چنانچه مقداري بأشد كه خشك آن به " 288 " من " 45 " مثقال كم برسد بنابر احتياط زكات آن واجب است ، و اما قسم سوم ظاهر أين است كه زكات آن واجب نباشد .
( مسأله 1868 ) گندم و جو و خرما و كشمشى كه زكات آنها را داده اگر چند سال هم نزد أو بماند زكات ندارد .
( مسأله 1869 ) اگر گندم و جو و خرما و انگور از آب باران يا نهر آبيارى شود يا مثل زراعتهاى مصر از رطوبت زمين استفاده كند زكات آن يك دهم است و اگر با دلو و مانند آن آبيارى شود زكات آن يك بيستم است .
( مسأله 1870 ) اگر گندم و جو و خرما و انگور هم از آب باران آبيارى شود و هم از آب دلو و مانند آن استفاده كند ، چنانچه طورى بأشد كه عرفا گويند آبيارى آن با دلو و مانند آن شده زكات آن يك بيستم است ، و اگر گويند آبيارى با آب نهر و باران شده زكات آن يك دهم است ، و اگر طورى است كه عرفا مىگويند به هر دو آبيارى شده زكات آن سه چهلم است .
( مسأله 1871 ) چنانچه در صدق عرفي شك كند و نداند كه آبيارى طورى است كه در عرف مىگويند با هر دو آبيارى شده يا أين كه مىگويند آبيارى آن مثلا با باران است اگر سه چهلم بدهد كافى است .
( مسأله 1872 ) اگر شك كند و نداند كه عرف مىگويند با هر دو آبيارى شده يا أين كه مىگويند با دلو ونحو آن آبيارى شده است در أين صورت دادن يك بيستم كافى است و هم چنين است حال اگر احتمال آن نيز برود كه در عرف بگويند با آب باران آبيارى شده است .
( مسأله 1873 ) اگر گندم و جو و خرما و انگور با آب باران و نهر آبيارى شود و به آب دلو و مانند آن محتاج نباشد ولى با آب دلو هم آبيارى شود و آب دلو به زياد شدن

314