كند و آن مال تلف شود ، بايد خمس آن را بدهد .
مسأله 1801 - كسى كه خمس بدهكار است ، اگر با اذن حاكم شرع خمس را به ذمه بگيرد كه بعد ادا نمايد مىتواند در تمام مال تصرف نمايد و منافعى كه از آن بدست مىآيد مال خود او است .
مسأله 1802 - كسى كه با ديگرى شريك است ، اگر خمس منافع خود را بدهد و شريك او ندهد و در سال بعد از مالى كه خمسش را نداده براى سرمايه شركت بگذارد هيچ كدام نمىتوانند در آن تصرف كنند .
مسأله 1803 - اگر بچه صغير سرمايه‌اى داشته باشد و از آن منافعى بدست آيد ولى او مىتواند پيش از بلوغ او خمس او را بدهد و اگر بعد از تمام شدن سال خمس را ندهد نمىتواند در آن مال تصرف نمايد و در اين صورت بر خود صغير واجب است بعد از آن كه بالغ شد ، خمس آن را بدهد .
مسأله 1804 - انسان نمىتواند در مالى كه يقين دارد خمسش را نداده‌اند تصرف كند ولى در مالى كه شك دارد خمس آن را داده‌اند يا نه ، مىتواند تصرف نمايد .
مسأله 1805 - كسى كه از اول تكليف خمس نداده ، اگر ملكى بخرد و قيمت آن بالا رود ، چنانچه آن ملك را براى آن نخريده كه قيمتش بالا رود و بفروشد مثلا زمينى را براى زراعت خريده است ، در صورتى كه آن را به ذمه خريده و از پول خمس نداده قيمت آن را داده ، بايد خمس قيمتى را كه خريده بدهد . ولى اگر به عين خريده مثلا پول خمس نداده را به فروشنده داده ، و به او گفته اين ملك را به اين پول مىخرم ، در صورتى كه حاكم شرع معامله پنج يك آن را اجازه بدهد ، خريدار بايد خمس مقدارى را كه آن ملك ارزش دارد بدهد .
مسأله 1806 - كسى كه از اول تكليف خمس نداده ، اگر از منافع كسب چيزى كه به آن احتياج ندارد خريده و يك سال از منافع بدست آمده گذشته بايد خمس آن را بدهد . و اگر اثاث خانه و چيزهاى ديگرى كه به آنها احتياج دارد مطابق شأن خود خريده ، در صورتى كه بداند در بين سالى كه در آن فائده برده آنها را خريده ، لازم

305