مثقال طلاى سكه دار برسد ، بايد خمس آن را بدهند .
مسأله 1805 - اگر معدنى را كه در ملك ديگرى است بيرون آورد آنچه از آن بدست مىآيد ، مال صاحب ملك است و چون صاحب ملك براى بيرون آوردن آن خرجى نكرده ، بايد خمس تمام آنچه را كه از معدن بيرون آمده بدهد .
3 - گنج مسأله 1806 - گنج مالى است كه در زمين يا درخت يا كوه يا ديوار پنهان باشد و كسى آن را پيدا كند و طورى باشد كه به آن ، گنج بگويند .
مسأله 1807 - اگر انسان در زمينى كه ملك كسى نيست گنجى پيدا كند ، مال خود او است و بايد خمس آن را بدهد .
مسأله 1808 - نصاب گنج بنا بر احتياط 105 مثقال نقره يا 15 مثقال طلا است يعنى اگر قيمت چيزى را كه از گنج به دست مىآورد ، بعد از كم كردن مخارجى كه براى آن كرده به 105 مثقال نقره سكه دار يا 15 مثقال طلاى سكه دار برسد . بنابر احتياط واجب بايد خمس آن را بدهد .
مسأله 1809 - اگر در زمينى كه از ديگرى خريده گنجى پيدا كند و بداند مال كسانى كه قبلا مالك آن زمين بوده‌اند نيست ، مال خود او مىشود و بايد خمس آن را بدهد ولى اگر احتمال دهد كه مال يكى از آنان است ، بايد به او اطلاع دهد و چنانچه معلوم شود مال او نيست ، بايد به كسى كه پيش از او مالك زمين بوده اطلاع دهد و به همين ترتيب به تمام كسانى كه پيش از او مالك زمين بوده‌اند خبر دهد ، و اگر معلوم شود مال هيچ يك آنان نيست مال خود او مىشود و بايد خمس آن را بدهد .
مسأله 1810 - اگر در ظرفهاى متعددى كه در يك جا دفن شده مالى پيدا كند كه قيمت آنها روى هم 105 مثقال نقره سكه دار يا 15 مثقال طلاى سكه دار باشد ، بنابر احتياط واجب بايد خمس آن را بدهد ولى چنانچه در چند جا گنج پيدا كند ، هر كدام آنها كه قيمتش به اين مقدار برسد ، بنابر احتياط خمس آن واجب است و گنجى كه قيمت آن به اين مقدار نرسيده خمس ندارد .
مسأله 1811 - اگر دو نفر گنجى پيدا كنند كه قيمت سهم هر يك آنان به 105 مثقال نقره سكه دار يا 15 مثقال طلاى سكه دار برسد ، بايد خمس آن را بدهند .
مسأله 1812 - اگر كسى حيوانى را بخرد و در شكم آن مالى پيدا كند چنانچه

239