ديوانه وورم غددى مؤثر ولحماد كرم كردهء او جهة بواسير وخوردن نيمدرهم او جهة قرحهء امعا مفيد است ونوع برى رز را قوة قابضه قويتر وشكوفه آن بهترين اجزاى او دو مثقال خشك او حابس اسهال ومدر بول وحابس نفث الدم ومقوى معده ومانع ترش شدن طعام در معده وضماد او رافع ادرار والتهاب معده وورم چشم وجرب وقلاع وقروح خبيثه ورادع مواد حاره وحمول آن قاطع حيض است وچون او را در سفالى بسوزانند جهة درد چشم وبا عسل جهة داخس وناخنه سستى بن دندان ورفع خون او مفيد است وآب طبيخ او بقدر سى وپنج مثقال با قدرى شكر مسهل رطوبات وماء اصفر وپوست رز جهة قطع خون لثه مجربست وروغن رز كه شكوفه آن را مكرر در روغن زيتون كرده بعد از هر دو سه روز تجديد كنند باقوة قابضه ورادعه وقايم مقام روغن گلسرخ وخابس عرق وجهة قروح ساعيه وجوشش دهان نافع است كرنب به فارسى كلم وبا صفهانى قمر يب نامند بستانى وبرى وبحرى مىباشد وقنپط قسمى از بوستانى است ومذكور شد وقسم معروف او را بيخش مانند چغندر وسبز وبرگش سطبر واصنفا او شامى وهمدانى وموصلى واندلسى و مختلف الاشكال مىباشد ومجموع او مركب القوى در اول كرم وخشك ومبهى ونيكو كنندهء رخسار ومولد منى ومنوم ومانع صعود وبخارات بدماغ ومانع مستى وباعث سرعة حركة اطفال ونيم پقخت او مسهل ومهراى او قابض ورافع خمار وارتعاش وسرفهء مزمن وعصارهء او بااير ساونطرون مسهل و شراب رافع سم افعى وخوردن او هر روز بقدر يكوقيه رافع درد سپرز وگرفتگى آواز وآب مطبوخ او منقى بدن وعرق ومسكن دردسر جهة سرفهء كهنه ودرد كمر وزانو وورم حجاب واحشا وتاريكى چشم كه به سبب بخارات ورطوبات باشد نافع ومضر محرورين ومصلحش پختن او با گوشت فربه وروغن بادام وشراب ممزوج به آب وسكنجبين ودر مبرودين خردل وامثال آن وضماد او رافع ريختن موى وبا حلبه وسركه جهة نقرس ودرد مفاصل وزخمهاى عميق وضماد برگ او با آرد جو جهة فسام او رام ودر اخرهاى باد سرخ ومترى وسرطان وبا نمك جهة نار فارسى وبا زاج وسركه جهة برص وجرب وسعوط آب او منقى دماغ وحمول او با شبلم جهة رفع احتباس حيض وفرزجهء شكوفهء او قاتل چنين وسوخته او بغايت مجفف ورافع قلاع وزردى بن دندان وسعفه ومانع رويانيدن موى وبا پيه خوك وامثال آن جهة خنازير وجراحات صلبه وبيلات وبا سفيدهء تخم مرغ جهة سوختگى اتش مفيد است وتخم او در دويم كرم وخشك ومبهى وكشندهء كرم معده وطلاى ورافع منش وگلف وقدر شربتش دو مثقال است وكلم برى در شكل شبيه ببستانى وسفيد تر از آن وبا زغب وتلخ وتخمش شبيه بفلفل سفيد است ودر سيم كرم و خشك وبسيار جالى ومخلل وبيخ تخم او بقدر دو درهم رافع سم افعى وتخمش بغايت محرك باه است وكلم بحريرا برگ دراز وسرخ وشبيه به برگ زراوند مد جرح است وطعمش شور وبا تلخى وخوردن او جايز نيست ودر ضمادات محلله مستعملست ودو مثقال از تخم او در كشتن حب الفرع بسيار مؤثر است كراث به فارسى كندنا وبا صفهانى تره وبديلمى گوار نامند برى وبستانى مىباشد وبستانى او را نبطيى نامند وآن اقسام است آنچه برگش باريكتر ودر تمام سال موجود است تراشه البقل وكراث المائده گويند وآنچه در آخر زمستان واول بهار مىرسد شبيه به پياز وقبهء آن مانند قبهء پياز است كراث شامى نامند واز مطلق او مراد كراث البقل است در سيم كرم ودر دويم خشك وخوردن او بعد از غذا مانع ترش شدن طعام وملين طبع ومدر حيض وملطف ومبهى ورافع قولنج ومفتح سدهء جگر ومقوى كمر وقوه هاضمه ومنقى قصبهء ريه وآبش بقدر سه مثقال ونيم قاطع خون بواسير ومحرك باه وعسل جهة جميع امراض بارده ورطبه سينه وبا ماء العسل جهة سموم نافع ومطبوخ او با جو جهة ربو ودرد سينه مفيد وعصارهء خشك كردهء او مسهل خون وبسركه پروردن او مفتح سدهء جگر وسپرز ورافع قولنج وحمول برگ كوبيدهء او بتنهائى وبا ادويهء مناسبه مجفف رطوبات رحم ومانع از لاق چنين وجلوس در طبيخ او كه با سركه وبا آب نمك باشند جهة انضمام قم رحم وصلابت آن مفيد وضماد او جهة گزيدن هوام وافعى وباسماق جهة شرى وثاليل وبا نمك جهة قروح خبيثه وطلاى مطبوخ او جهة بواسير وقطور آب او با روغن گل وسركه كهنه جهة درد گوش ودوى وسعوط او با كندر وسركه جهة قطع نزف الدم ورعاف مفيد وچون كندنا را دو بار پخته بفشارند وجرم او را در آب سرد بخيسانند وبا اطعمه استعمال كنند رفع نفخ وغلظت آن مىكند وباعث لذت اطعمه ميكردد واقسام كراث از پياز ودير هضم تر ونفاخ ومفسد لثه ودندان ومضر مزاج وحار ومنجر ومحرق خون ومورث تاريكى چشم ومصلحش كشنيز وكاسنى است وتخم او در آخر دويم كرم وخشك ومبهى وبا شراب محرك باه ودو مثقال او با تخم مورد قاطع نزف الدم ومفتح سدهء بلغمى ومحرك باه واشتها ومقوى كرده ومثانه ورافع امراض بارده وبو داده او به تنهائى وبا حرف بابلى قاطع اسهال مزمن وزحير ومحلل رياح امعا وضماد او جهة گزيدن افعى وگلف وآثار ودردهاى بارد وبخور او جهة بواسير وبا موم وقطران بخور كردن جهة درد دندان واخراج كرم او مؤثر وچون كوبيدهء او را در سركه بريزند رفع ترشى سركه مىكند ومضر ريه ومصلحش عسل دور تقوية باه تخم كرات شامى قويتر است وكراث برى شبيه بسير است بسيار شد ومقطع ومفتح وبغايت مدر بول وحيض وحمول او جاذب جنين و عصارهء او مورث اسهال دموى وپنج قيراط از تخم او با شكر كه چند روز مداومت كنند رافع بواسير است واز جمله ادويهء ترياق فاروق وجهة گزيدن هوام قويتر از تخم ساير اقسام وضماد او رافع برص وثاليل ومقرح اعضاست وقسمى از برى كه در كوهها يافت مىشود وبرگش بسيار باريك مىباشد وبا حدة وبسيار ملطف وجهة درد معده وامعأ وخوشبو كردن دهان قوى الاثر است كراث بفتح اول وتخفيف ثانى اسم عربى درخت كوه نيست

218