responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : تحفه حكيم مؤمن يا تحفة المؤمنين ( فارسي ) نویسنده : محمد مؤمن بن محمد زمان تنكابني    جلد : 1  صفحه : 116


خيسانيدهء ثمر خشك او قايم مقام رطوبت اوست وچونريشه او را در آتش گذاشته رطوبيتكه از طرف ديگر آن بهم رسد در گوش بچكانند جهة رفع كريكه از امتداد او مرض بهم رسيده باشد آزموده است ومحرق خون ومولد سوداو مصلحش شكر وقدر شربتش تا يك مثقال وبدلش وحشيراك است درداب به فارسى دستنوبيه گويند از جنس خربزه است بغايت خوشبو وكوچك ودر افعال مثل خربزهء كرمك است كه در مليون نامند ودر بطيخ مذكور شد واكثر مليونرا درداب دانسته‌اند وغلط است وبوئيدن او مسخن دماغ ومقوى او ومفتح شده دماغى است در ونج بلغة فارسى بيخ درختيست عقربى شكل خاكسترى رنگ كره دار وعدد كره او زياده از دو سه نمىباشد وبا اندك تلخى وخوشبوئى وبا صلابت واندرونش سفيد وبرگ گياه او شبيه به برگ بادام مايل بزردى وبرزمين فرش مىشود ويا زغبيت وساقش مجوف وبقدر وزرع واز ميان برگ ميرويد وبرگهاى ساقش متفرق وباريكتر ودرازتر از برگ تحت واز پنجعدد تا هفتعدد مىباشد وگلش زرد وجوف دار ومستعمل از وبيخست وقوتش تا ده سال باقيست در سيم گرم وخشك ومحلل بلغم وسود او رياح غليظه ومقوى حواس ومعده وجگر وسپرز ودل ومفرح وبا ترياقيه ودر جهة خفقان ورفع طاعون وگزيدن عقرب ورتيلا وتقويه هاضمه وماليخولياى مراقى وبا شكر جهة در سينه وصداع بلغمى نافع واويختن قطعهء او در درون خانه بالخاصية جهة رفع طاعون وتعليق سوراخ كردهء او با ريسمان برتحت كمركاه زنان حامله باعث تسهيل ولادت وحفظ جنين از آفات وبستن عددى از آن بر سر كه بطول سوراخ كرده باشند موجب رفع فزع درخواب وديدن خوابهاى خوبست ومصدع ومصلحش رازيانه ودر محرور اشربهء بارده وحامضه وقدر شربتش تا دو درهم وبدلش بوزنش زرنباد وثلث او قرنفل است دردى ته نشين عصاراتست وبه فارسى لاى نامند وبهترين لايها لاى شرابست كه خشك او را طرطير وبه فارسى دارتو نامند در سيم گرم وخشك ودر تحليل او رام مجرب وجهة رفع حمره وقروح وقلاع وبردن گوشت زياد زخمها ومنع نزف الدم والتيام جراحات وضماد او بر زير شكم جهة رفع سيلان حيض دايم وبر ؟ ؟ مواضع جهة گلف ونمش وساير آثار ونيكو كردن رخسار وتسكين دردهاى بارده ومفاصل وورم پستان ومحرق او كه خشك او را بر روى اخگر يا در كوزه گذاشته وسوخته باشند به حدى كه سفيد شده باشد بغايت جالى ودر جميع افعال قويتر ومستعمل تازهء محرق اوست وكهنهء محرق ضعيف است ومغسول سوخته او جهة غشاوه وجلاى بصر وناخنه وبياض وبا برك مورد جهة ورم بلغمى معده ضمادا مفيد وبدلش زرنيخ سرخست وچون او را با قلمى و شب ؟ ؟ كنند جهة ازالهء سرخى مس بغايت مؤثر وچون با بار ودكه آنشوره است سفيد كنند در اصلاح نقره وزدودن زنگ مس بيعدليست دردى الخل لاى سركه در جميع افعال ضعيفتر ازوست مكرر در منع آكله كه قويتر است دراج مرغيست قريب بجثهء كبك وخوش منظر ومؤلف تذكره اشتباه بسمانى كرده است در دويم گرم وخشك ولطيفتر از كبك وتذر وگوشت او زياد كننده جوهر دماغ وفهم وحفظ و مادهء منوى ومقوى معده واعضا ومضر محرورين ومصلحش ترشيها وخون وزبل وزهرهء او جالى ورافع بياض عين وآثار جلد وبقول مهر يارس بيه او با روغن رازقى جهة درد گوش عجيب الاثر است در وقينون اسم يونانيست وبه عربى زيتونيه نامند گياهيست برگش شبيه به برگ زيتون واز آن درازتر وباريكتر وشاخهاى او كمتر از زرعى وگلش نارنجى وتخمش مستدير واز گرسنه كوچكتر ومختلف رنگ ودر غلافى كثيفى درشت وشبيه بغلاف نخود وبيخش بسطبرى انگشتى وبقدر زرعى ومنبت او زمين سنگلاخ نمناك ونزديك درياها مىباشد در سيم گرم وخشكست وبغايت مجفف ودو درهم او سم قاتل درهمان وقت وكمتر از آن تا هفت روز وقدر شربتش تا يكدانگ ومصلحش قى كردن وبا سركه وشير تازه است وذرور سائيدهء او قاطع خون والتيام دهندهء جراحات ونطول او محلل او رام وچون در روغن زيتون بجوشانند مسقط دانهء بواسير وقالع دندان وقطور او رافع كرى وحمول او تدرحيض ومجرب دانسته‌اند وجهة درد مفاصل وامثال آن بسيار مؤثر است وآب او در تنقيهء معادن وثقيل كردن خفيف الوزن آن از اشيأ مشهورهء مجربهء اهل صناعتست وابن بيطار وغيره او را سرد وقويتر از لفاح بيان نموده اند درونطارس بيونانى بمعنى ولد البلوط است چه آن گياهيست كه از درخت بلوط ميرويد وبروى مى پيجد ونوعى از بسفايح وبيخش مشبك وبهم پيچده ومزغب وشيرين وبا عفوصه وصلب وبراق وسياه وسرخ وتيره رنگ نيز مىباشد وبرگش مثل برگ نرگس وبا حلاوة وتندى و تلخى است درسيم گرم وخشك ويك درهم اوكشنده است بالتهاب ودرد شكم بغايت قابض ومعفن وضماد او جهة كزاز وفالج ومفاصل وخنازير نافع وقدر شربتش تا يكدانگ وماليدن سائيده او بر بدن وزود پاك كردن وباز تازه نمودن او در ستردن موى بغايت عجيب الاثر دانسته‌اند درياس معرب از دروس فارسى ونوعى از وردمنتن است گياه او بقدر شبرى وزياده از آن واز ساقهاى او شاخها رسته وبرگش شبيه به برگ كنار سبز مايل بسياهى وعدد برگ وشاخ از سه تا هفت وگلش زرد ومستدير وپهن وكوچك وبدبو وتخمش شبيه بفلفل كوچكى در سيم گرم وخشك وبا برودت ونيمدرهم تازهء او مسكر قوى وزياده از آن كشنده وبخناق ومحلل بلغم وسودا ومفتح ؟ ؟ ورافع يرقان ورياح وگويند چون در

116

نام کتاب : تحفه حكيم مؤمن يا تحفة المؤمنين ( فارسي ) نویسنده : محمد مؤمن بن محمد زمان تنكابني    جلد : 1  صفحه : 116
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست