بسيار بجوشانند وبعد از يكشب مرق او را بنوشند جهة تبهاى مزمن ودورى وربو ومفاصل ونفخ معده وسوه القنيه وقولنج نافع وخروس جوان زياد كننده وصاف كننده منى است وخروس بچه جهة ناقهين وامراض حاره ومزع بچه ومرغ جوان قويتر وجهة تسمين بدن وتصفيه رنگ رخسار وهزال وزياد كنندهء جوهر دماغ وفهم ورفع خيالات فاسده وپخته او با روغن تازه جهة سرفهء يابس ومداومت مرق وگوشت او تا يك هفته با نان ميده جهة رفع زرده رخسار كه سبب معلوم نباشد مجرب وكباب او جهة رفع خواهش گل وامثال او وموافق معدهء رطبه وجگر وبيه او جهة نرم كردن صلابات ومواد سوداوى وطلاى نيم كرم او بر سر جهة ماليخوليا عجيب النفع وجهة شقاق سعقه وجميع امراض يابسه وبيه معلوف بقرطم جهة ابتداى جذام وسرگين او جالى وتند وخوردن او با شراب وبا سركه جهة قولنج ورفع سميت قطر بقدر يك مثقال مفيد وطلاى او جهة بهق وبرص وامثال او وبا سركه ضماد او جهة سگ ديوانه گزيده مفيد وجگر او كثير الغذأ ومسمن ودير هضم وخوردن مغز سراو را بدون پختن جهة گزيدن هوام ونفث الدم كه از حجاب دماغ باشد مجرب دانسته‌اند وپختهء او جهة تقويه دماغ وقوهء مفكره وپردهء چينه دان او كه خشك باشد با شراب جهة رفع درد معده از مجرباست وآشاميدن خصيهء خشك او با زردهء تخم نيمبرشت جهة تقويه باه بسيار مؤثر وبه دستور ضماد او با روغن زنبق بر پشت زهار وكنج ران مقوى نعوظ وخون خروس ومرغ را آشاميدن وخشك كردهء او را سعوط نمودن جهة قطع رعاف مجربست وچكانيدن خون بال نا رسيدهء او رافع امراض چشم وآزموده است وچون شكم مرغرا شكافته آنچنان زنده بوده بر موضع گزيدهء هوام به بندند جهة جذب سميت او وبر ساير مواد جهة جذب او بظاهر جلد ورافع بيهوشى سرسام است وبتنا ولنمودن و مرغ با شير وكشك وماست وپنير مورث قولنج ومداومت او باعث نقرس ومصلحش ادويهء حاره وشراب در مطبوخ آب انگور است در مبرودين ودر محرورين سكنجبين واستخوان سوختهء نوع مرغ سياه با مثل او چوب تاك كه با هم سوزانيده باشند با بر موم سرشته حمول كنند اعادهء بكارت كند واز اسرار شمرده اند وخوردن سنگ متولد در جوف او مفتت حصاة واستخوان بال راست خروس را با خود داشتن موجب قبول ودرداست داشتن موجب ظفر بر خصم است دج به فارسى كبك درى نامند ودر تنكابن كوه كرك از طاوس بزركتر وخاكسترى ومخطوط بخطوط سفيد بسيار ريزه ودر كوهاى بسيار بلند مىباشد كرم مايل اعتدال ولطيف ودر افعال از كبك قويتر وبخورد او با لخاصية جهة رفع طاعون ودباء مؤثر ونگاهداشتن پر او با خود باعث يمن وبركت است دجر اسم نبطى لوبياست دجوبانا اسم سريانى غرابست دح بحأمهلمه كزبرة الحمام است دحيا زعفرانست دخن بحانى معجمه به فارسى ارزن نامند واو قسمى از جاورس است واز آن بزركتر ودرطبع مثل او در افعال مانند او ومطبوخ مقشر او با شير وروغن تازه مولد منى وملين سينه وصالح الغذا وآرد او قابض طبع وقاطع اسهال صفراوى ومولد سده وسنگ مثانه ومصلحش شكر وعسل وبدلش برنج است دخان الكندر دودهء كندر است كه او را ؟ ؟
باشند طاسى منكوس گذارند تا دود او در او جمعشود جهة ورم وقرحهء چشم ورويانيدن مژه ورفع موى زياد والتيام قروح اعضأ نافع است دخان القوارير دود شيشه است گرم وخشك ومقوى باصره وجالى وجهة سبل وناخنه وبردن گوشت زياد زخمها مفيد است ودودهء مر صاف جهة رطوبه چشم وتاكل گوشتهاى او نافع ودودهء بطم را نيز همين اثر است ودودهء ميعه وقطران مثل دخان القوارير است ودودهء هر چيز حكم اصل او را دارد باشدت لطافت دخس دلفين است در خيسا بلغة نبطى شامل روغن بلسان وبنكست در عليق است درا قيطون لوف الكبير است در قطوليطس زراوند طويلست دراسحج نوعى از لبلابست وگويند خند ريلى است در افيقن قلومس است در سومارس بيونانى زجاجست دراقن بلغة شام اسم خوخ است درد روغن زيتون اسم فارسى عكر الزيت است در نجف اسم فارسى حجر القمر است درخت كاج اسم فارسى صنوبر است درخت وسك اسم فارسى غربست درست اسم فارسى الوست است درخت نارون اسم فارسى دردار است درمنهء تركى اسم فارسى تخم ؟ ؟ است درمنهء خراسانى اسم فارسى گياه وخيزكست وتخم آن بستيباج است درمنه اسم فارسى شيح است در وسنا اسم هندى نوعى از بيش است درنا اسم كركى است درناق اسم تركى ظلف است دردار لغة فارسيست آن را درخت پشه ونارون گويند چه ثمر او چون خشكشود از جوف او پشه متكون ميكردد ونوعى از غربست در اول سردو خشك وقابض وباقوهء جاليه وجا بركسر اعضأ والتيام ودهندهء وجراحات تازه وبرگ تازه او مقوى دندان ولثه وقاطع اسهال وپخته او ملين طبع وضماد او جهة جراحات تازه وبا سركه جهة جرب رطب وقطور عصارهء برگ او كه نيمكوب كرده باشند جهة ورم گوش واكتحال او با عسل جهة ضلمه بصر نافع وپوست بيخ او درافعال قويتر ويك مثقال او با شراب وبا آب مسهل بعصر بلغم وطلاى او با سركه جهة تغيير دادن رنگ برص مؤثر ورطوبت ثمر او جالى جلد وبشره وجهة تب دق وسرفهء مزمن مجرب وآب

115