اسب شد و پيش سعد بن ابى وقاص آمد و سعد آنها را باو بخشيد و دستور داد جامه هاى جنگى نخارجان را بپوشد و پيش او بيايد و زهير نخستين كس از اعراب است كه بازوبند بسته است .
قيس بن هبيره هم بر حيلوس فرمانده جانبازان ايرانى حمله كرد و او را كشت و مسلمانان از هر سو حمله كردند و ايرانيان گريختند ، جرير بن عبد الله خود را به پل رساند ايرانيان متوجه او شدند و با نيزه او را به زمين انداختند ولى ياران جرير به يارى او آمدند و ايرانيان از اطراف او پراكنده شدند و به جرير آسيبى نرسيد اما اسب او رم كرد و گريخت و پيدا هم نشد . براى جرير اسبى از اسبهاى ايرانيان را آوردند كه بر گردنش گردنبند زمرد بود و بر آن سوار شد و ايرانيان گريختند و خود را به مداين رساندند ، سعد خبر فتح و پيروزى را براى عمر نوشت ، عمر همه روز پياده و تنها و بدون اينكه اجازه دهد كسى او را همراهى كند دو سه ميل در راه عراق مىرفت و هر سوارى كه مىرسيد از او مىپرسيد از لشكر مسلمانان چه خبر ؟
روزى كه مژده رسان آمد عمر همينكه او را ديد از دور بانگ برداشت چه خبر ؟ و او گفت خداوند براى مسلمانان فتح و پيروزى نصيب فرمود و ايرانيان گريختند ، مژده رسان كه عمر را نمىشناخت شتر خود را شتابان مىراند و عمر پياده پا به پاى شتر مىدويد و همچنان از او خبرها را مىپرسيد و چون وارد مدينه شدند و مردم به استقبال عمر آمدند و باو سلام خلافت مىدادند ، فرستاده كه تعجب كرده بود گفت سبحان الله اى امير مؤمنان كاش به من خبر مىدادى كه كيستى و عمر گفت بر تو چيزى نيست و نامه را از او گرفت و آنرا براى مردم خواند :
سعد بن ابى وقاص در اردوگاه همراه لشكر خود در قادسيه ماند تا آنكه نامه عمر باو رسيد كه دستور داده بود براى عربها شهرى بسازد و آنرا جايى قرار دهد كه ميان ايشان و عمر دريا فاصله نباشد .
سعد بن ابى وقاص به ناحيه انبار رفت تا آنجا را محل اسكان عربها قرار دهد ولى به سبب فراوانى مگس آنجا را نپسنديد و از آنجا به كويفة ابن عمر [ 177 ] آمد آن را هم نپسنديد و سر انجام در محل كوفه امروز فرود آمد و زمينها را

177 - مصغر كوفه و نزديك كوفه كنونى بوده است و سرزمين پوشيده از ريگ و شن را كوفه مىگويند .

157