نام کتاب : الأخبار الطوال ( فارسي ) نویسنده : ابن قتيبة الدينوري جلد : 1 صفحه : 15
« هر چند ما در علم انواء بسيار كتابها ديده ايم اما تمام ترين و كامل ترين آنها كتابها كه در اين فن ديده ايم كتاب ابو حنيفه دينورى است » [17] 4 - كتاب القبله والزوال ، ظاهراً مربوط به احكام قبله و ظهر شرعى است و در بيشتر كتابهايى كه ترجمه ابو حنيفه در آنها آمده است فقط باختصار از آن نام برده شده است . 5 و 6 - كتابهاى حساب الدور و الوصايا ، اين دو كتاب در مورد احكام ارث است و حاجى خليفه در كشف الظنون بدون آنكه عنوان آن دو را ذكر كند در فصل احكام ميراث آورده است . 7 - كتاب الرد على لغذة الاصفهانى ، اين كتاب را ابو حنيفه بر رد رصدى كه اصفهانى از معاصرانش انجام داده نوشته است و نقد و بررسى است و مشتمل ايرادها و پاسخ هايى است كه اين دو دانشمند به يكديگر گرفته و داده اند . 8 و 9 و 10 - كتابهاى البحث في حساب الهند ، الجبر و المقابله ، نوادر الجبر ، در رياضى است و برخى از دانشمندان اروپايى آنرا به نام التخت في حساب الهند نوشته اند . 11 - كتاب الجمع والتفريق - استاد عبد المنعم عامر نوشته اند ، اين كتاب رياضى نيست و مقصود از آن در باره علم بلاغت است كه از دير باز مورد توجه بسيارى از مؤلفان عرب بوده است . [18] 12 - كتاب الشعر والشعراء : تذكره مانندى بوده است ، شبيه كتاب ابن قتيبه كه با همين نام در همان زمان نوشته شده است ، ابن قتيبه ظاهراً چهار سال پس از ابو حنيفه دينورى يعنى در 286 هجرى در گذشته است . 13 - كتاب ما يلحن فيه العامه : اين كتاب ظاهراً شامل خطاها و اشتباهاتى بوده كه ميان عامه مردم متداول بوده است ، و بايد آنرا در رديف كتابهايى چون لحن العوام زبيدى در گذشته 379 هجرى [19] ولحن العامه ابو حاتم سجستانى در گذشته 248 دانست . [20]
[17] صور الكواكب ، ترجمه خواجه نصير طوسى ، ص 7 ، باهتمام و تعليقات آقاى سيد معز الدين مهدوى بيناد فرهنگ . [18] مقدمه استاد عبد المنعم عامر بر اخبار الطوال صفحه دى ، و ترجمه آن به قلم مرحوم صادق نشأت صفحه ( يو ) . [19] ر ك ، مقدمه كتاب لحن العوام زبيدى ، چاپ دكتر رمضان عبد التواب چاپ اول مصر 1964 . [20] زركلى در الاعلام نام اين كتاب ابو حاتم را « ما تلحن فيه العامه » ثبت كرده است . ج 3 ص 210 .
15
نام کتاب : الأخبار الطوال ( فارسي ) نویسنده : ابن قتيبة الدينوري جلد : 1 صفحه : 15