كه روز قيامت توصيف به «عقيم» (نازا) شده اشاره به اين است كه آنها روز ديگرى پشت سر ندارند تا بتوانند به‌جبران گذشته برخيزند و در سرنوشت خود تغييرى ايجاد كنند. [1]

'''يَهَبُ:'''

{{(آیه):يَهَبُ لِمَن يَشآءُ}}

تعبير به‌{{صورتی: «يَهَبُ»،}} (مى‌بخشد) از مادّه‌{{صورتی: «هِبَة»}} دليل روشنى است كه هم دختران هديه الهى هستند و هم پسران، و فرق گذاشتن ميان اين دو، از ديدگاه يك مسلمان راستين صحيح نيست، هر دو{{صورتی: «هبه»}} او مى‌باشند. [2]

'''يَهْجَعُونَ:'''

{{(آیه):اللَّيْلِ مَا يَهْجَعُونَ}}

{{صورتی:«يَهْجَعُونَ»}} از مادّه‌{{صورتی: «هجوع»،}} به معناى خواب شبانه است. بعضى گفته‌اند: منظور اين است كه، آنها اكثر شب را بيدار بودند و كمى از شب را مى‌خوابيدند، و به اصطلاح همواره شب زنده‌دار بودند. ولى، از آنجا كه اين حكم، به صورت يك دستور عمومى براى پرهيزگاران و محسنين بعيد به نظر مى‌رسد، اين تفسير مناسب نيست، بلكه منظور اين است: آنها كمتر اتفاق مى‌افتاد تمام شب را بخوابند، و به تعبير ديگر «ليل» (شب) به صورت جنس و عموم در نظر گرفته شده. [3]

'''يَهِدِّى:'''

{{(آیه):لّا يَهِدِّي إِلّا أَنْ يُهْدى‌}}

{{صورتی:«يَهِدِّى»}} در اصل‌{{صورتی: «يهتدى»}} بوده، كه «تاء» آن تبديل به «دال» و در آن ادغام شده است. [4]

'''يُهْرَعُون:'''

{{(آیه):قَوْمُهُ يُهْرَعُونَ}}

{{صورتی:«يُهْرَعُون»}} از مادّه‌{{صورتی: «اهراع»}} به معناى راندن شديد است، گويى غريزه سركش جنسى، اين قوم گمراه را به شدت به سوى ميهمان‌هاى لوط پيامبر، مى‌راند!

{{صورتی:«يُهْرَعُونَ»}} به صورت «صيغه مجهول» از مادّه‌{{صورتی: «هَرَعَ»}} يا{{صورتی: «اهراع»}} كه به معناى با سرعت دويدن است آمده، در سوره‌{{صورتی: «صافات»}} اشاره به اين است كه: چنان دل و دين بر تقليد نياكان باخته‌اند كه گويى آنها را به سرعت و بى‌اختيار، به دنبالشان مى‌دوانند، گويى از خود اراده‌اى ندارند و اين اشاره به نهايت تعصب و شيفتگى آنها به خرافات نياكان است. [5]

'''يَهِيْجُ:'''

{{(آیه):ثُمَّ يَهيجُ فَتَراهُ}}

{{صورتی:«يَهِيْجُ»}} از مادّه‌{{صورتی: «هيجان»}} در لغت به دو معنا آمده است: نخست خشك شدن و زرد شدن گياه، و ديگر، به معناى به حركت در آمدن و جوش و خروش داشتن، ممكن است اين دو معنا به يك ريشه باز گردد؛ زيرا به هنگامى كه گياه خشك مى‌شود آمادّه جدائى، پراكندگى و حركت و هيجان مى‌گردد. [6]

'''يَهِيمُونَ:'''

{{(آیه):كُلِّ وادٍ يَهيمُونَ}}

{{صورتی:«يَهِيمُونَ»}} از مادّه‌{{صورتی: «هيام»}} (بر وزن قيام) به معناى راه رفتن بدون هدف است! [7]

'''يُهَيِّئ:'''

{{(آیه):مِّن رَّحْمَتِهِ وَ يُهَيِّئ}}

{{صورتی:«يُهَيِّئ»}} از مادّه‌{{صورتی: «تهيه»}} به معناى آماده ساختن است. [8]

'''يَيْأَسَ:'''

{{(آیه):أَ فَلَمْ يَيْأَسِ الَّذينَ آمَنُوا}}

{{صورتی:«يَيْأَسَ»}} از مادّه‌{{صورتی: «يأس»}} به معناى نوميدى است، ولى بسيارى از مفسران گفته‌اند: در اينجا به معناى علم است، اما بنا به گفته «كسانى» (طبق نقل فخر رازى) هيچ گاه ديده نشده است كه «يَئِسَت» به معناى «عَلِمَت» بوده باشد و از گفتار{{صورتی: «راغب»}} در «مفردات» چنين برمى‌آيد كه: «يأس» در اينجا به همان معناى معروف آن است، ولى لازمه هر يأسى علم به عدم تحقيق آن موضوع است، بنابراين، ثبوت يأس آنها لازمه‌اش علم‌

[1]سوره حجّ: 55؛[https://lib.eshia.ir/27575/14/162/يَيْأَسَ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج14، ص162.]

[2]سوره شورى‌: 49؛[https://lib.eshia.ir/27575/20/509/يَهَبُ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج20، ص509.]

[3]سوره ذاريات: 17؛[https://lib.eshia.ir/27575/22/331/يَهْجَعُونَ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج22، ص331.]

[4]سوره يونس: 35؛[https://lib.eshia.ir/27575/8/350/يَهِدِّى مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج8، ص350.]

[5]سوره هود: 78؛[https://lib.eshia.ir/27575/9/220/يُهْرَعُون مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج9، ص220.]؛سوره صافات: 70؛[https://lib.eshia.ir/27575/19/88/يُهْرَعُون مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج19، ص88.]

[6]سوره زمر: 21؛[https://lib.eshia.ir/27575/19/443/يَهِيْجُ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج19، ص443.]؛سوره حديد: 20؛[https://lib.eshia.ir/27575/23/365/يَهِيْجُ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج23، ص365.]

[7]سوره شعراء: 225؛[https://lib.eshia.ir/27575/15/404/يَهِيمُونَ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج15، ص404.]

[8]سوره كهف: 16؛[https://lib.eshia.ir/27575/12/398/يُهَيِّئ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج12، ص398.]