بندگان. [1]

'''وَراء:'''

{{(آیه):مِّن وَرآئِهِ جَهَنَّمُ}}

كلمه‌{{صورتی: «وَراء»}} از مادّه‌{{صورتی: «وَرَىْ»}} گر چه به معناى پشت سر است (در برابر أَمام) ولى در اين گونه موارد به معناى نتيجه و عاقبت كار مى‌آيد، همان گونه كه در تعبيرات فارسى نيز زياد در اين معنا به كار مى‌رود، مثلًا مى‌گوئيم: اگر فلان غذا را بخورى، پشت سر آن بيمارى و مرض است و يا اگر با فلان كس رفاقت كنى، به دنبال آن بدبختى و پشيمانى است، يعنى نتيجه و معلول آن، چنين است.

كلمه «وَراء» (پشت سر) مسلماً در سوره‌{{صورتی: «كهف»}} جنبه مكانى ندارد بلكه كنايه از اين است كه: آنها بدون اين كه توجّه داشته باشند، گرفتار چنگال چنين ظالمى مى‌شدند، و از آنجا كه انسان حوادث پشت سر خود را نمى‌بيند، اين تعبير در اينجا به كار رفته است.

«وَراء» به معناى پشت سر، در سوره‌{{صورتی: «جاثيه»}} با اين كه دوزخ جلو آنها قرار دارد، و در آينده به آن مى‌رسند، ممكن است از اين نظر باشد كه آنها اقبال به دنيا كرده، و آخرت و عذاب الهى را ناديده گرفته و پشت سر انداخته‌اند، و اين تعبير معمول است كه انسان به هر چيزى بى‌اعتنايى كند، مى‌گويند: آن را پشت سر انداخته، قرآن مجيد مى‌گويد:{{صورتی: إِنَّ هؤُلاءِ يُحِبُّونَ الْعاجِلَةَ وَ يَذَرُونَ وَراءَهُمْ يَوْماً ثَقِيلًا}} «آنها زندگى زودگذر دنيا را دوست دارند، در حالى كه روز سختى را پشت سر خود رها مى‌كنند»!

جمعى از مفسران نيز گفته‌اند كلمه‌{{صورتی: «وَراء»}} از مادّه‌{{صورتی: «موارات»}} به هر چيزى اطلاق مى‌شود كه از انسان پوشيده باشد، هم به پشت سر گفته مى‌شود و هم به پيش رو، آنجا كه دور باشد و پنهان، و به اين ترتيب كلمه‌{{صورتی: «وَراء»}} مفهوم جامعى دارد كه به دو مصداق متضاد اطلاق مى‌شود.

اين تفسير نيز بعيد به نظر نمى‌رسد، كه بگوئيم: تعبير به‌{{صورتی: «وَراء»}} اشاره به مسأله علت و معلول است، فى المثل مى‌گوئيم:

اگر فلان غذاى ناباب را بخورى پشت سر آن بيمارى است، يعنى خوردن غذا علت آن بيمارى مى‌باشد، در اينجا نيز اعمال آنها عامل و سبب «عذاب مهين» دوزخ است.

بعضى نيز گفته‌اند «وَراء» اگر به فاعل اضافه شود به معناى پشت سر، و اگر به مفعول اضافه شود به معناى پيش رو است (روح البيان، جلد 8، صفحه 439) ولى دليلى براى اين مطلب در دست نيست. [2]

[1]سوره هود: 90؛[https://lib.eshia.ir/27575/9/255/%%% مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج9، ص255.]

[2]سوره ابراهيم: 16؛[https://lib.eshia.ir/27575/10/350/وَراء مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج10، ص350.]؛سوره كهف: 79؛[https://lib.eshia.ir/27575/12/544/وَراء مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج12، ص544.]؛سوره احزاب: 53؛[https://lib.eshia.ir/27575/17/431/وَراء مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج17، ص431.]؛ جاثيه، آيه 10 (ج 21، ص 253)