'''فَتُثِيرُ:'''

{{(آیه):فَتُثيرُ سَحاباً فَسُقْنَاهُ}}

{{صورتی:«فَتُثِيرُ»}} از مادّه‌{{صورتی: «اثاره»}} به معناى منتشر ساختن و پراكندن است، و در اينجا اشاره به توليد ابرها بر اثر وزش بادها بر صفحه اقيانوسها مى‌باشد، زيرا مسأله حركت ابرها در جمله بعد (فَسُقْنَاهُ إِلى‌ بَلَدٍ مَيِّتٍ) آمده است. [1]

'''فتح:'''

{{(آیه):بَيْني‌ وَ بَيْنَهُمْ فَتْحاً}}

{{صورتی:«فتح»}} در اصل- همان‌گونه كه ارباب لغت گفته‌اند- به معناى گشودن و از بين بردن بستگى است، و آن دو گونه است: گاهى جنبه حسى دارد، مانند فَتْحُ البابِ: «گشودن در» و گاه جنبه معنوى دارد مانند: فَتْحُ الهَمِّ:

«گشودن غم و از بين بردن اندوه».

«راغب» در «مفردات» مى‌گويد: در اصل به معناى از بين بردن پيچيدگى و اشكال است، و آن بر دو گونه است: گاهى، با چشم ديده مى‌شود، مانند گشودن قفل، و گاه، با انديشه درك مى‌شود، مانند گشودن پيچيدگى اندوهها و غصه‌ها، و يا گشودن رازهاى علوم، و همچنين داورى كردن ميان دو كس و گشودن مشكل نزاع و مخاصمه آنها. [2]

'''فَتَنْتُم:'''

{{(آیه):وَ لكِنَّكُمْ فَتَنْتُمْ أَنْفُسَكُمْ}}

{{صورتی:«فَتَنْتُم»}} از مادّه‌{{صورتی: «فتنه»}} به معانى مختلفى آمده است: آزمايش و امتحان، فريب دادن، بلا و عذاب، ضلالت و گمراهى و شرك و بت‌پرستى، و در سوره‌{{صورتی: «حديد»}} بيشتر با دو معناى آخر، يعنى گمراهى و شرك مناسب است. [3]

'''فَتَنُوا:'''

{{(آیه):الَّذينَ فَتَنُوا الْمُؤْمِنينَ}}

{{صورتی:«فَتَنُوا»}} از مادّه‌{{صورتی: «فتن»}} (بر وزن متن)، و «فتنه» در اصل به معناى قرار دادن طلا در آتش است تا ميزان خلوص آن روشن شود، سپس اين ماده (فتنه) هم به معناى «آزمايش»، هم به معناى «عذاب و مجازات» و هم به معناى «گمراهى و شرك» به كار رفته است و در سوره‌{{صورتی: «بروج»،}} به معناى عذاب و آزار و شكنجه است. [4]

'''فتنه:'''

{{(آیه):ثُمَّ لَمْ تَكُنْ فِتْنَتُهُمْ}}

در اين كه‌{{صورتی: «فتنه»}} در اين آيات، به چه معناست، ميان مفسران گفتگو است: بعضى آن را به معناى پوزش و معذرت، بعضى به معناى پاسخ و بعضى به‌معناى شرك گرفته‌اند.

[1]سوره فاطر: 9؛[https://lib.eshia.ir/27575/18/211/فَتُثِيرُ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج18، ص211.]

[2]سوره شعراء: 118؛[https://lib.eshia.ir/27575/15/313/فتح مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج15، ص313.]؛سوره سبأ: 26؛[https://lib.eshia.ir/27575/18/98/فتح مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج18، ص98.]

[3]سوره حديد: 14؛[https://lib.eshia.ir/27575/23/347/فَتَنْتُم مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج23، ص347.]

[4]سوره بروج: 10؛[https://lib.eshia.ir/27575/26/357/فَتَنُوا مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج26، ص357.]