نام کتاب : لغات در تفسير نمونه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 344
'''ضُحىً:'''
{{(آیه):يُحْشَرَ النَّاسُ
ضُحىً}}
{{صورتی:«ضُحىً»}} در لغت به معناى گسترش آفتاب، يا بالا آمدن خورشيد است، و «واو» در جمله{{صورتی: «وَ أَنْ يُحْشَرَ النَّاسُ ضُحىً»}} دليل بر معيت مىباشد.
{{صورتی:«ضُحى»}} به معناى موقعى است كه نور آفتاب در آسمان و زمين پهن مىشود. به معناى اوائل
روز نيز آمده، يعنى آن موقعى كه خورشيد در آسمان بالا بيايد و نور آن بر همه جا
مسلط شود، و اين در حقيقت، بهترين موقع روز است؛ و به تعبير بعضى، در حكم فصل
جوانى است، در تابستان هوا هنوز گرم نشده، و در زمستان سرماى هوا شكسته شده است، و
روح و جان انسان در اين موقع آمادّه هرگونه فعّاليّت است. [1]
'''ضُرّ:'''
{{(آیه):وَ إِنْ
يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ}}
{{صورتی:«ضُرّ»}} عبارت است از كمبودهايى كه به انسان دست مىدهد اعم از اين كه جنبه بدنى
داشته باشد مثل نقصان عضو و انواع بيمارىها و يا جنبه روحى مثل جهل، سفاهت و جنون
و يا جنبههاى ديگر مانند از بين رفتن مال و مقام و فرزندان و{{صورتی: «ايوب»}} گرفتار بسيارى
از اين ناراحتىها شد. [2]
'''ضِرار:'''
{{(آیه):مَسْجِداً
ضِراراً}}
{{صورتی:«ضِرار»}} از مادّه{{صورتی: «ضُرّ»}} به معناى: «زيان رسانيدن عمدى» است. [3]
'''ضَرَّاء:'''
{{(آیه):الْبَأْسَآءِ وَ
الضَّرَّآءِ}}
{{صورتی:«ضَرَّاء»}} از مادّه{{صورتی: «ضُرّ»}} به گفته «راغب» در «مفردات»: نقطه مقابل «سَرَّاء» يعنى آنچه مايه مسرت و
موجب منفعت است، مىباشد (دقت كنيد)، و{{صورتی:
«ضرّاء»}} به معناى ناراحتى روحى مانند: غم و اندوه و
جهل و نادانى و يا ناراحتىهايى كه از بيمارى و از دست دادن مقام و مال و ثروت
پيدا مىشود. و{{صورتی: «بأساء»}} يكى از عوامل ايجاد{{صورتی: «ضرّاء»}} خواهد بود، بنابراين{{صورتی: «ضرّاء»}} شامل هرگونه زيانى كه دامنگير انسان بشود در
امور جانى، مالى، عرضى و امثال آن را شامل مىگردد. [4]
[1]سوره طه: 59؛[https://lib.eshia.ir/27575/13/257/ضُحىً مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج13، ص257.]؛سوره نازعات: 29؛[https://lib.eshia.ir/27575/26/110/ضُحىً مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج26، ص110.]؛سوره ضحى: 1؛[https://lib.eshia.ir/27575/27/115/ضُحىً مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج27، ص115.]
[2]سوره انعام: 17؛[https://lib.eshia.ir/27575/5/223/ضُرّ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج5، ص223.]؛سوره انبياء: 84؛[https://lib.eshia.ir/27575/13/519/ضُرّ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج13، ص519.]؛سوره زمر: 8؛[https://lib.eshia.ir/27575/19/411/ضُرّ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج19، ص411.]
[3]سوره توبه: 107؛[https://lib.eshia.ir/27575/8/177/ضِرار مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج8، ص177.]