اصل، به معناى آفرينش و ايجاد و اظهار است؛ ولى مادّه «ذرو» (با واو كه آن هم بر وزن زرع است) به معناى پراكنده ساختن آمده، اين دو ماده را نبايد با هم اشتباه كرد. [1]

'''ذَرع:'''

{{(آیه):وَ ضاقَ بِهِمْ ذَرْعاً}}

{{صورتی:«ذَرع»}} را بعضى به معناى قلب، و بعضى به معناى خُلق گرفته‌اند؛ بنابراين‌{{صورتی: «ضاقَ بِهِمْ ذَرْعاً»}} يعنى دلش به خاطر اين مهمان‌هاى ناخوانده، در چنين شرائط سختى، تنگ و ناراحت شد.

ولى به طورى كه‌{{صورتی: «فخر رازى»}} در تفسيرش از{{صورتی: «ازهرى»}} نقل كرده،{{صورتی: «ذَرع»}} در اين گونه موارد به معناى طاقت است، و در اصل، فاصله ميان دست‌هاى شتر به هنگام راه رفتن مى‌باشد. [2]

'''ذرّة:'''

{{(آیه):لا يَظْلِمُ مِثْقالَ ذَرَّةٍ}}

براى‌{{صورتی: «ذرّة»}} نيز در لغت و كلمات مفسران، تفسيرهاى گوناگونى ذكر شده است كه گاه به معناى مورچه كوچك، گاه گرد و غبارى كه وقتى دست را بر زمين بگذاريم و برداريم به آن مى‌چسبد و گاه به معناى ذرات بسيار كوچك غبار كه در فضا معلق است و به هنگامى كه آفتاب از روزنه‌اى به اطاق تاريك مى‌تابد آشكار مى‌گردد، تفسير شده است.

مى‌دانيم كه امروز كلمه «ذرّه» را به «اتم» نيز اطلاق مى‌كنند و «بمب اتمى» را{{صورتی: «الْقُنْبُلَةُ الذَّرِّيَّة»}} مى‌گويند. «اتم» به قدرى كوچك است كه نه با چشم عادى قابل مشاهده است و نه با دقيق‌ترين ميكروسكوپ‌ها، و تنها آثار آن را مشاهده مى‌كنند، و حجم و وزن آن با محاسبات علمى قابل سنجش است؛ و به قدرى كوچك است كه چند ميليون واحد آن، روى نوك سوزنى جاى مى‌گيرد! مفهوم ذره هر چه باشد، منظور در اينجا كوچك‌ترين وزن‌ها است. [3]

'''ذُرِّيَّة:'''

{{(آیه):ذُرِّيَّةَ بَعْضُها مِن بَعْضٍ}}

{{صورتی:«ذُرِّيَّة»}} چنان كه دانشمندان لغت گفته‌اند، در اصل به معناى «فرزندان كوچك و كم سن و سال» است. ولى غالباً به همه فرزندان گفته مى‌شود، گاهى به معناى مفرد و گاهى به معناى جمع استعمال مى‌گردد اما در اصل، معناى جمعى دارد.

درباره ريشه اصلى اين لغت احتمالات متعددى داده شده است: بعضى آن را از «ذَرْء» (بر وزن زرع) به معناى آفرينش‌

[1]سوره مؤمنون: 79؛[https://lib.eshia.ir/27575/14/313/ذُرِّيَّة مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج14، ص313.]

[2]سوره هود: 77؛[https://lib.eshia.ir/27575/9/219/ذَرع مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج9، ص219.]؛سوره عنكبوت: 33؛[https://lib.eshia.ir/27575/16/279/ذَرع مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج16، ص279.]

[3]سوره نساء: 40؛[https://lib.eshia.ir/27575/3/493/ذرّة مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج3، ص493.]؛سوره يونس: 61؛[https://lib.eshia.ir/27575/8/401/ذرّة مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج8، ص401.]؛ زلزله، آيات 7، 8؛[https://lib.eshia.ir/27575/27/251/ذرّة مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج27، ص251.]