ذ

'''ذا الأيْد:'''

{{(آیه):عَبْدَنَا داوُدَ ذَا الْأَيْدِ}}

{{صورتی:«ذا الأيْد»}} به معناى صاحب قدرت است و توصيف‌{{صورتی: داود عليه السلام‌}} به اين كلمه به خاطر اين است كه نيروى جسمانيش در حدى بود كه در ميدان جنگ «بنى اسرائيل» با{{صورتی: «جالوت»}} جبارِ ستمگر، با يك ضربه نيرومند به وسيله سنگى كه از فلاخن رها كرد، او را از بالاى مركب بر روى خاك افكند و در خون خود غلطيد. حتى بعضى نوشته‌اند كه سنگ، سينه او را شكافت و از آن طرف بيرون آمد! [1]

'''ذات:'''

{{(آیه):عَليمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ}}

{{صورتی:«ذات»}} كه مذكر آن‌{{صورتی: «ذو»}} مى‌باشد، در اصل به معناى «صاحب» آمده است؛ هر چند در تعبيرات فلاسفه به معناى عين و حقيقت و گوهر اشياء به كار مى‌رود. اما به گفته‌{{صورتی: «راغب»}} در «مفردات» اين اصطلاحى است كه در كلام عرب وجود ندارد.

و به اين ترتيب جمله «إِنَّهُ عَلِيْمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ» در سوره‌{{صورتی: «شورى‌»}} مفهومش اين است كه خداوند از افكار و عقائدى كه حاكم بر دلهاست و گويى صاحب و مالك آن شده، با خبر است و اين اشاره لطيفى است، به حاكميت و استقرار افكار، بر قلوب و ارواح انسان‌ها (دقت كنيد).

و{{صورتی: «ذاتِ الصُّدُور»}} در سوره‌{{صورتی: «حديد»}} اشاره به نيات و اعتقاداتى است كه قلوب انسان‌ها را در اختيار خود گرفته است، و بر آن حاكم است (دقت كنيد). [2]

'''ذارِيات:'''

{{(آیه):وَالذَّارِياتِ ذَرْواً}}

{{صورتی:«ذارِيات»}} جمع‌{{صورتی: «ذاريه»}} به معناى بادهايى است كه اشياء را به پرواز در مى‌آورد. [3]

'''ذِراع:'''

{{(آیه):ذَرْعُها سَبْعُونَ ذِراعاً}}

{{صورتی:«ذِراع»}} به معناى «فاصله آرنج تا نوك انگشتان» است، (در حدود نيم متر) كه واحد طول نزد عرب بوده و يك مقياس طبيعى است. ولى بعضى گفته‌اند كه اين ذراع غير از ذراع معمول است به طورى كه هر ذراع از آن فاصله‌هاى عظيمى را دربر مى‌گيرد و همه دوزخيان را به آن زنجير مى‌بندند. [4]

'''ذَرَأَكُمْ:'''

{{(آیه):ذَرَأَكُمْ فِي الأَرْضِ}}

{{صورتی:«ذَرَأَكُمْ»}} از مادّه‌{{صورتی: «ذرء»}} (بر وزن زرع) در

[1]سوره ص: 17؛[https://lib.eshia.ir/27575/19/255/ذا الأيْد مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج19، ص255.]

[2]سوره فاطر: 38؛[https://lib.eshia.ir/27575/18/297/ذات مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج18، ص297.]؛سوره شورى‌: 24؛[https://lib.eshia.ir/27575/20/451/ذات مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج20، ص451.]؛سوره حديد: 6؛[https://lib.eshia.ir/27575/23/322/ذات مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج23، ص322.]

[3]سوره ذاريات: 1؛[https://lib.eshia.ir/27575/22/316/ذارِيات مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج22، ص316.]

[4]سوره حاقّه: 32؛[https://lib.eshia.ir/27575/24/470/ذِراع مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج24، ص470.]