برخيزد ، نجات نپذيرد و هر كس كه او كفايتش كند ، احتياج از او دورى بگيرد ) .
< فهرس الموضوعات > ضلالت و هدايت ( گمراهى و رستگارى ) < / فهرس الموضوعات > ضلالت و هدايت ( گمراهى و رستگارى ) اين دو مفهوم كه در همهء ملل و اقوام لغتى مناسب با شرايط روانى و محيطى مخصوص بخود دارد ، از مختصات وجود قانون و وظيفه مىباشد . چنانكه اگر خطَّى فرض نشود ، انحراف و راستى در مسير معنايى ندارد ، همچنين تا قانون و وظيفه اى فرض نشود ، گمراهى ( انحراف ) و رستگارى ( حركت در مسير واقعى ) ، قابل تصور نخواهد بود .
در بارهء ضلالت و هدايت در ميان همهء ارباب اديان و اخلاقيون و حقوقدانان مباحثى بسيار فراوان صورت گرفته است . و مىتوان گفت : براى هر فرد و جامعه اى كه اصل و قانون مطرح است ، دو مفهوم متقابل ضلالت و هدايت ( سرپيچى از قانون و اطاعت از آن ) مورد توجه مىباشد .
نهايت اينست كه مكتبهايى كه خدا را از راهنمايى و تأثير در زندگى انسانها كنار مىگذارند ، دو مفهوم مزبور ( ضلالت و هدايت ) را بمعناى انحراف از وظيفه و تسليم بوظيفه تفسير مىكنند ، و آن مكتبهائى كه خدا را راهنما و مؤثر و ناظر در حيات آدميان مىدانند ، دو پديدهء انحراف و تسليم را به قوانين موضوعهء بشرى و فرمانهاى الهى تعميم مىدهند . اگر بخواهيم ضلالت و هدايت را بطور اجمال از ديدگاه مكتبها مطرح كنيم بقرار زير خواهد بود :
< فهرس الموضوعات > 1 - مكتبهاى دينى < / فهرس الموضوعات > 1 - مكتبهاى دينى - منظور ما همهء آن مكتبها است كه براى انسان باضافهء بايستگىها و شايستگىهاى زندگى معمولى [ كه اصول و قوانين عرفى صحيح و موضوعى بازگو كنندهء آنها است ، بجهت قرار گرفتن انسانها در مسير تكامل روحى الهى ، ] بايستگى و شايستگىهاى ديگرى را هم كه در شكل قوانين الهى تدوين شده است مىپذيرند و معتقدند كه انسانها بدون عمل به آن قوانين ، داراى هيچ اهميت و ارزشى نيستند ، و مانند ساير حيواناتند كه تنها داراى ابعاد و استعدادهاى بيشترى مىباشند . و انحراف از هر يك از قوانين موضوعى و عرفى و الهى ، ضلالتى بهمان اندازه دارد و بالعكس تسليم و عمل بهر يك از آنها هدايتى است كه انسان به آن

245