بودن او به اجتناب از گندم و فريب خوردن از شيطان و ارتكاب بخوردن گندم و بيرون آمدن از بهشت ، نقشهء مسيرى بوده است كه خداوند متعال آن را تنظيم نموده است ، اين مسير مركَّب از واحدهاى جبرى و محصول كار اختيارى آدم بوده و تحقق پيدا كرده است . ضمنا اين اختيار در زيربناى مسير مزبور در منطقهء ارزشها قرار گرفته و موجب مسئوليت آدم گشته است . و اگر گفته شود كه چون نقشهء مسير از خلقت آدم تا آمدن به زمين به عنوان « خليفة اللَّه » تثبيت شده بود ، بنا بر اين اختيار آدم چه نتيجه اى داشته است پاسخ اينست كه عاليترين نتيجه اى را كه اين اختيار در بر داشته ، اين بوده است كه آدم طعم اختيار را بچشد و بداند كه تكليف و انجام دادن اختيارى آنچه كه در روى زمين به جريان خواهد افتاد ، چيست . پس آدم در مسير جبرى خود ، به طور جبر طعم اختيار و مسائل مربوط به تكليف را هم دريافته است .
102 ، 103 ، 104 ، 105 ، 106 - فاغترّه عدوّه نفاسة عليه بدار المقام و مرافقة الأبرار فباع اليقين بشكَّة و العزيمة بوهنه و استبدل بالجذل و جلا و بالاغترار ندما .
ثمّ بسط اللَّه سبحانه له فى توبته و لقّاه كلمة رحمته و وعده المرّد الى جنّته و اهبطه الى دار البليّة و تناسل الذّرّية ( شيطان كه دشمن آدم بود ، به اقامتگاه عالى كه نصيب آدم شده بود و به آميزش او با كماليافتگان نيك كردار حسادت ورزيد و فريبش داد . پدر انسانها يقين خود را به ترديد و تصميمش را به تزلزل و سستى كه شيطان عاملش را بوجود آورده بود ، فروخت ، شادمانى بهشتى او تبديل به ترس شد و فريب خوردنش به پشيمانى پايان يافت . سپس كردگار مهربان انبساطى به آدم بخشيد و شكوفانش ساخت ، تا از غفلتى كه بر او گذشت ، باز پس گردد و توبه بدرگاهش آورد ، خداوند كلمهء رحمتش را به آدم تعليم نموده ، بازگشت او را به بهشت وعده داد ، آن گاه آدم را باين دنيا كه جايگاه آزمايش و تكثير فرزندانش بود ، فرود آورد ) .

171