متوجّه باشد .
و دل خود را بنمازت مشغول دار ، كه از نمازت جز آن مقدار كه با حضور قلب بوده و با دل خود بدان پرداخته اى چيز ديگرى مقبول نيست ، تا جايى كه گاه از نماز بنده اى فقط ربع آن يا ثلث آن و يا نصف آن پذيرفته مىشود ( و باقى آن مورد قبول قرار نميگيرد ) لكن خداوند عزّ و جلّ با نوافل نماز مؤمنان را بدرجه تمام مىرساند ، و در حال نماز بايد چنان بايستى كه بندهء ذليل و بيقدرى در برابر پادشاهى با فرّ و شكوه مىايستد ، و بدان كه در حال نماز در برابر كسى ايستاده اى كه تو را مىبيند ولى تو او را نمىبينى .
و همچون كسى نماز كن كه در حال وداع است ، گويا اين آخرين نماز تو است و پس از آن هرگز امكان خواندن نماز نخواهى يافت ( مسلم است كسى كه آخرين نماز را مىخواند نهايت خضوع و خشوع و حضور قلب را به كار خواهد برد و هيچ دقيقه و نكته اى را مغفول نخواهد گذاشت . از طرفى هيچ نمازگزارى بهنگام نماز نميداند نمازى را كه مىخواند آخرين نماز اوست يا پس از آن هم اجل مهلت خواندن نماز ديگرى به او خواهد داد ، همين طور هيچ تضمينى وجود ندارد كه نمازگزارى بتواند بموجب آن يقين كند يا احتمال قطعى دهد كه نمازى كه مىخواند آخرين نمازش باشد و كاملا هم منطقى است ) و هنگام نماز با محاسن و سر و دستانت بازى مكن و انگشتانت را مشكن ( كارى كه بعنوان رفع خستگى انگشت مىكنند و از مفاصل آن صدائى شنيده مىشود ) و يك پاى خود را جلوتر از پاى ديگر مگذار ، و فاصلهء ميان دو

467