يعنى : شهادت مىدهم كه على ولى خداست و خداوند متعال او را ولى و امام ساخته است ، و همچنين بعضى از ايشان به جاى اين عبارت روايت كرده‌اند كه دو بار بايد گفت : « اشهد انّ عليّا امير المؤمنين حقّا » يعنى شهادت مىدهم كه على بحقّ فرمانروا و پيشواى مؤمنان است . هر چند ترديد نيست در اينكه على عليه السّلام ولىّ خدا است ، و اينكه او امير و فرمانروا و پيشواى مؤمنان است . و اينكه محمّد و آل او صلوات الله عليهم اجمعين بهترين خلايق خدايند ، ( در اينها شكى نيست ) لكن هيچ يك از اينها در اصل اذان نيست و من آنها ( روايات موضوعه ) را بدان سبب ذكر كرده‌ام كه به وسيلهء اين افزودنهاى ساختگى مفوّضه و آنان كه به تدليس خود را از شيعيان و جزء ما ميدانند شناخته شوند .
شرح : « مفوّضه گروهى گمراه هستند كه قائلند خداوند عزّ و جلّ محمّد صلَّى الله عليه و آله را آفريد و بعد آفرينش و خلق دنيا را به او تفويض فرمود : پس او بنوبهء خود خلايق را آفريد ، و ميگويند : پاره اى از ايشان اعتقاد دارند كه خداوند متعال آفرينش موجودات را به امير المؤمنين عليه السّلام بلكه ساير ائمّه عليهم السّلام تفويض فرموده ، ايشان غير از آن كسانى هستند كه معتقد به تفويض اعمال بندگان به آنان هستند مانند معتزله و امثال ايشان . على اىّ حال حاصل كلام مؤلَّف - رحمه الله - اينست كه شهادت به ولايت ائمّه عليهم السّلام از اركان ايمان بلكه از اركان اسلام است ، نه از فصلهاى اذان ، لذا كلمهء طيّبهء » لا إله إلَّا الله « كه بالاترين و راستترين كلمات است اگر به اذان افزوده شود ( مثلا در آخر اذان سه بار بگويند بعنوان جزئيّت ) تشريع در اذان شده است زيرا اذان كلماتى است متلقّى از شارع كه به همان صورت بايد ادا شود ، نه بيش و نه كم » .
898 - امام صادق عليه السّلام در بارهء اذان گويان فرمود : ايشان امناء هستند يا اينان بايد افراد امين و عادل باشند ( تا به اذان ايشان بتوان اعتماد كرد ) .

442