بمعنى عام عوامل مضرّه ) است .
تذكر : اين فتوا مغاير با فتواى مؤلف - رحمه الله - در آخر باب نماز خوف و مطارده است چون در آنجا ميفرمايد : « و شخص عريان نشسته نماز ميگزارد . . . تا آنجا كه ميگويد : و در آب و گل نماز را با ايماء بجا مىآورد و ركوعش كمتر و پستتر از سجود اوست » و همين درست است چنان كه نصوص دال بر اين معنى در جاى خود خواهد آمد .
727 - على بن جعفر از برادرش موسى بن جعفر عليهما السّلام سؤال كرد در مورد نماز در حمّامخانه ها ، و آن حضرت پاسخ فرمود : اگر محلّ نماز خواندن پاكيزه و تميز باشد [ نماز را ] اشكالى نيست - منظور در رختكن حمّام است - . ( توضيح : عبارت « منظور رختكن حمّام است » عبارت صدوق مؤلَّف كتاب - رحمه الله - است ، و اين تأويل بسيار بعيد مينمايد چه رختكن خارج از محيط حمامخانه است ، اگر چه نداشتن اشكال منافات با كراهت ندارد . و ظاهرا كراهت خواندن نماز در آن موضع بمعنى آنست كه ثوابش كمتر است ) .
و امّا گورها را جايز نيست كه قبله سازند يعنى در برابر آن به نماز ايستند يا قبرستان را مسجد كنند ، يا اينكه در گورستان نماز گزارند ، و اشكال ندارد كه در فاصلهء گورها بايستند و نماز گزارند به شرطى كه قبر يا قسمتى از آن برابر قبله نباشد . و مستحبّ است ميان نمازگزار و قبر از هر طرف ده ذرع فاصله باشد . و امّا در ميان راه هاى اصلى نماز گزاردن جايز نيست ، و نيز در شاهراه نميتوان نماز كرد ، امّا بر آن برآمدگيها كه

364