من و امّتم نمازگاه و پاكى آفرين قرار داده است ( شايد منظور اينست كه روى زمين براى پيامبر صلَّى الله عليه و آله و امّت آن حضرت همه جايش در حكم مسجد باشد يعنى ثواب نماز در هر جاى زمين كه خوانده شود همانند نمازيست كه امّتهاى گذشته در مسجد بجا مىآورده‌اند يا ممكنست منظور اين باشد كه امّتهاى گذشته بايد نماز را در مكان خاصّى بجا آورند نه در هر مكان كه خود بخواهند يا امكان داشته باشد ، مثلا : يهود بايد عبادات خود را لزوما در كنيسه و بيعه بجا آورند و ممكنست مراد از مسجد محلّ نهادن پيشانى بر خاك يا آنچه غير مأكول كه از زمين بيرون مىآيد باشد كه در امم ديگر غير از اينست و منظور از پاكسازى و پاكى آفرينى زمين ظاهرا همان خاصيّت پاككنندگى خاك بعنوان جايگزين آب در طهور باشد يا خاك و سنگ كه بر آنها تيمّم ميتوان كرد و امثال آنها و خدا بهتر ميداند ) .
دوّم آنكه با رعب و وحشت ( كه در دل دشمنان ايجاد مىشود ) نصرت و يارى يافتم ، سوّم آنكه غنيمت بدست آمده از كافران بر من حلال گشت ( ظاهرا براى پيامبران سابق به اين صورت حلال نبوده است چون در تاريخ غالبا مشاهده ميكنيم كه بجاى جمع آوردن غنائم آن را ميسوزانيده‌اند ) . چهارم آنكه مرا جوامع سخنان نغز و حكمت آميز ( كه قرآن است ) كرامت شد . پنجم آنكه خداوند تعالى مرا اجازهء شفاعت فرمود .
و خواندن نماز در هر جاى زمين جايزست جز مواضع بخصوصى كه از نماز در آنجا نهى شده است .
725 - امام صادق عليه السّلام فرمود : ده موضع است كه در آن نماز نميتوان خواند : گل ، آب ، حمّام ، گورستان ، ميان شاهراه ، بر لانه هاى مورچگان ، خوابگاه شتران ، محلّ جريان آب ، و شوره زار ، و بر روى برف يا يخ . ( در مورد لانه مورچگان

362