افق فرو رفته است يا نه ) .
براى كسى كه در سفر در طلب منزل باشد وقت نماز مغرب ( از هنگام فرو رفتن قرص خورشيد ) تا يك چهارم شب است ( بعبارت ديگر در سفر كراهت ندارد كه شخص در خواندن نماز مغرب تأخير كند در صورتى كه گمان داشته باشد قبل از ربع شب به منزل ميرسد ) و نيز حاجى كه از عرفات به جانب مشعر الحرام روانه شده به همين ترتيب نماز مغرب را تأخير مىكند تا مشعر الحرام و در آنجا نماز مغرب و عشاء را بجا مىآورد .
657 - بكر بن محمّد از امام صادق عليه السّلام روايت كرده كه : شخصى از آن حضرت وقت نماز مغرب را پرسيد ، آن حضرت فرمود : همانا خداوند تبارك و تعالى در كتاب خود به ابراهيم عليه السّلام ميفرمايد : * ( فَلَمَّا جَنَّ عَلَيْه اللَّيْلُ رَأى كَوْكَباً قالَ هذا رَبِّي ) * يعنى : هنگامى كه شب روشنائى روز را بر ابراهيم پوشانيد او ستاره اى ( زهره ) را ديد گفت : پروردگار من همين است ) پس اين زمان ( ديدن ستارهء زهره ) أوّل وقتست . و آخر وقت هنگاميست كه شفق يا سرخى پديد آمده در جانب مغرب از بين برود ، و اوّل وقت نماز عشاء بر طرف شدن سرخى مغرب است ، و آخرت وقت آن ظلمت شديد شب است - يعنى نيمه شب - .
658 - و در روايت معاوية بن عمّار آمده است : وقت نماز عشاء تا ثلث شب است ، مصنّف كتاب - رحمه الله - در اينجا ميافزايد : گويا مراد امام عليه السّلام از

328