مدّت زمان فاصلهء بين دلوك خورشيد تا منتهاى تاريكى شب وقت چهار نماز است ( نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاء ) ، كه گوئى خداوند تبارك و تعالى آنها را نام برده و بيان فرموده و وقت آن را مقرّر ساخته است و غسق شب نيمهء شب است ، سپس خداوند عزّ و جلّ فرمود : * ( وَقُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً ) * ( يعنى : نماز صبح را در طليعهء صبحگاه به جاى آر كه نماز صبح مشهود و در ديد فرشتگان شب و روز است - الاسراء : 77 ) ، پس اين هم نماز پنجم ، و باز در مورد نماز و اوقات آن حقّ تعالى فرموده است : * ( أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَيِ النَّهارِ ) * ( يعنى : نماز را در دو طرف روز بپاى دار و به جا آور - سورهء هود : 114 ) . و آن دو طرف مغرب و صبح است « و زلفا من اللَّيل » يعنى :
و همچنين به پا دار نماز را در زمان نزديكى از شب به روز يا تا نيمه شب ، ( يا شايد قرب الهى را كه همانا نماز در شب يا نماز خفتن است بجاى آر ) . و مراد از آن نماز خفتن يا عشاء است ، و باز فرموده است : « حافظوا على الصّلوات و الصّلوة الوسطى » ( يعنى : پيوسته بر نمازها و ترتيب و شرائط و آداب نمازهاى پنجگانه مواظبت نمائيد خصوصا نماز ميانه را - بقره : 238 ) و مراد از ميانه نماز ظهر است و آن نخستين نمازى است كه رسول خدا صلَّى الله عليه و آله به جاى آورد ، و نيز از آن جهت آن را وسطى مينامند كه ميان دو نماز در روز قرار دارد كه عبارتند از نماز صبح و نماز عصر ، و آن حضرت فرمود كه در بعضى از قراءتها چنين خوانده شده : « حافظوا على الصّلوات و الصّلاة الوسطى ( [ و ] صلاة العصر ) و قوموا لله قانتين » ( يعنى : پيوسته مواظب و مراقب نمازهاى پنجگانه و خصوصا نماز ميانه يعنى ظهر [ و ] نماز عصر باشيد و با فروتنى براى خداوند بپاى ايستيد - سورهء بقره : 238 ) در مورد نماز وسطى يا ميانه است .
توضيح : چون اين آيه شريفه از حيث اختلاف قراءات و بالنتيجه مراد و معنى

286