نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 11 صفحه : 439
براى انعطاف وميعان انسانها از وضع تثبيت شدهاى كه حتى به عنوان ايده آل براى او مطرح شده بود ، به شمار مىرود . ثبات واستقرار در هدف گيرى وروشهاى محاسبه شدهء عقلانى ووجدانى چيزى نيست كه هر شخص وجامعهاى با رها گذاشتن مىخواهمهاى بىمهارش بتواند به دست بياورد . تحرك استمرارى حيات وتنوع « مىخواهم » ها است كه پولادينترين تعهدها را مانند برف در مقابل آفتاب سوزان ذوب مىكند وبخارش را به فضا مىفرستد . اين تحرك استمرارى حيات فى نفسه علت جبرى ميعان وانعطافهاى ننگ بار نيست ، بلكه توجيه وتفسير تحريك مزبور به وسيلهء « مىخواهم » هاى خود طبيعى افراد وجوامع است كه انسان را از اثبات واستقرار محروم مىسازد . زيرا نيروى تحرك مزبور مانند منبع عظيم وپر بركتى است كه آب حيات آدمى از آن مىجوشد وبه سطح جهان هستى وخود انسان جارى مىشود ، بايد ديد كه فرد يا جامعه چه دانه هايى را براى خود در سطح جهان وانسان پاشيده است . آن آب حيات جوشان وزلال همان دانه ها را سيراب وبارور خواهد ساخت . در پيشانى الكتريسته ننوشته است كه من تنها لامپ خواب قرمز يك بيوه زن در حال احتضار را روشن خواهم ساخت ، بلكه آن چه را كه الكتريسيته مىتواند انجام بدهد نيروى بسيار با عظمتى است كه در هزاران نوع وشكل مىتواند كار انجام بدهد ، بلكه از يك نظر بايد بگوييم : بدان جهت كه منبع آب حيات جوشان آدمى يك حقيقت فوق العادهء عالى وجامع است ، لذا كارى كه از آن منبع ساخته است يك واحد بسيار عالى وجامع است كه مىتواند در ميليونها شكل وصورت بروز كند وآن واحد بسيار عالى مادامى كه در يك يا چند شكل مستهلك نشده است ، مىتواند ضامن وحدت وثبات واستقرار شخصيت فرد واجتماع بوده باشد واز انعطاف وميعان سبك مغزانه وبىشخصيتى يا چند شخصيتى جلو گيرى نمايد ، لذا -
439
نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 11 صفحه : 439