نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 11 صفحه : 129
ساز ، آن گاه خواهى ديد كه همين جهان هستى كه چون زندانى تاريك است ، پر از روحانيت مىشود ولشكرهاى حقايق در اختيار تو قرار مىگيرند . بدان جهت كه بدن آدمى جايگاه چهار خوى طغيانگر است ، نامشان را در اصطلاح چهار پرندهء فتنه جو گذاشتهاند . تو اگر هوا خواه ابديتى ، اين چهار مرغ شوم وزشت را نابود بساز وبار ديگر از نوع ديگر زندگانى بر آنها ببخش ، كه ضررى بر تو عايد نسازند . مىدانى اين چهار مرغ چيست ؟ مرغابى وطاووس وكلاغ وخروساند ، مرغابى رمزى از حرص وآز تو وخروس نمايندهء شهوت وطاووس نشان دهندهء جاه ومقام وكلاغ علامتى از آرزوهاى دور ودراز تست . آرزوى كلاغ روانى تو اين است كه تو را در همه اوقات در پديدهء اميد غوطه ور بسازد وعمر درازى را يا پيروزى را به تو نويد دهد . مرغابى آن خاصيت حرص وآز تست كه منقارش را در همه حال به خشك وتر مىكوبد ، تا سودى به دست بياورد ، گلوى او هرگز بىكار نمىشود واز حكم الهى كه فرموده است بخوريد تنها بخوريد را مورد عمل قرار مىدهد ، مانند آن يغماگران كه دايماً دست به تاراج مىبرند وانبان خود را پر مىكنند ، هر چه كه از نيك وبد به دست بياورد چه دانه هاى در وچه دانه هاى نخود در انبان خود مىفشارد كه مبادا يغما گر ديگرى بيايد واندوخته هاى او را تاراج كند ، او كه مىبيند وقت تنگ وفرصت كم است ، همواره در حال هراس است ، بدون مهلت بهر چه كه دست يابد به بغل مىزند ومىبرد . او به شخصيت وقدرت خويش اعتمادى ندارد واز هر طمع كارى مىترسد اما مرد با ايمان با تكيه به زندگى ابدى مزاياى زندگانى دنيوى را به آرامى وتحمل مىاندوزد ، زيرا او از فوت واز ستم كار در امان است ومىداند كه مولاى جهان هستى چه قهرى را براى دشمن آماده كرده است ، بدين جهت وبا نظر به دادگرى سرور مطلق نه شتابى دارد ونه اضطرابى ، زيرا ترس وواهمهاى از فوت بهرهء زندگى خود ندارد .
129
نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 11 صفحه : 129