جميع الصلوات في الجمعة و غيرها في الركعة الثانية بعد القراءة و قبل الركوع » [1] يعنى متفرد است به اين روايت حريز از زراره و آنچه من عمل مىكنم به آن و فتوى مىدهم به آن و رفته‌اند به آن مشايخ من رحمه اللَّه اين است كه قنوت در همه نمازها در جمعه و غير آن در ركعت دويم بعد از قراءت و پيش از ركوع است . [2] يعنى در هر نماز كه يك قنوت خوانده شود يا در هر نماز كه تنها گزارده شود خواه جمعه يعنى ظهر جمعه كه بى خطبه يا تنها گزارده شود ، و خواه غير آن قنوت در ركعت دويم بعد از قراءت و پيش از ركوع است . پس آنچه در اين حديث واقع شده كه اگر تنها گذارده شود يك قنوت است در ركعت اول معمول به نيست .
پس شيخ صدوق رحمه اللَّه كه در اوّل كتاب گفته [3] كه : آنچه من در اين كتاب نقل مىكنم عمل مىكنم به آن و حجت است ميان من و خدا ، اشاره كرده كه اين حديث از آن جمله نيست و با وجود اين استدلال به آن ضعيف گردد و اين ظاهر است .
و ديگر استدلال كرده‌اند به آنچه روايت كرده شيخ صدوق رحمه اللَّه به سند صحيح از زراره كه گفته : قلت له على من تجب الجمعه ؟ قال تجب على سبعة نفر من المسلمين و لا جمعه لأقلّ من خمسة من المسلمين أحدهم الإمام فإذا اجتمع سبعة و لم يخافوا أمّهم بعضهم و خطبهم . [4] يعنى گفتم به او بر كه واجب مىشود جمعه ؟ گفت بر هفت كس از مسلمانان و نيست جمعه از براى كمتر از پنج كس از مسلمانان ، يكى از ايشان يعنى از آن پنج كس يا هفت كس امام باشد . پس هرگاه جمع شوند هفت كس و نترسند ، امامت كند ايشان را بعضى از ايشان و خطبه بخواند براى ايشان .
گفته‌اند وجه استدلال به اين حديث آن است كه آن حضرت فرموده : واجب است بر هفت كس از مسلمانان ، و تخصيصى به آن نداده با آنكه در مقام بيان است ، پس اين دلالت مىكند بر ثبوت حكم بر سبيل عموم بى تخصيص و تقييدى . و مؤيد اين است آن كه سايل سؤال كرده به لفظ « من » كه موضوع است از براى سؤال از تشخيص و تعيين وجه خصوصيت نه از كم و مقدار ، پس گويا حضرت فرموده است كه معتبر نيست در آن هيچ

[1] كتاب من لا يحضره الفقيه ج 1 ، ص 267
[2] بعضى از محققين كلام صدوق رحمه اللَّه را بر ظاهر حمل كرده‌اند و اعتراض كرده‌اند بر او به اينكه قول به اينكه در جمعه نيز يك قنوت است قبل از ركوع [ رجوع شود به تهذيب ج 3 ، ص 16 ] مخالف است با اخبار بسيار [ رجوع شود به تهذيب ج 3 ، ص 16 و 17 ] كه ظاهر مىشود از آنها كه جمعه دو قنوت دارد يكى در ركعت اول قبل از ركوع و يكى در ركعت دويم بعد از ركوع و مشهور ميانه علماء اين است ، و بنابر آنچه حمل كرديم ما كلام او را بر آن ، دفع مىشود اعتراض . ( منه )
[3] كتاب من لا يحضره الفقيه ج 1 ، ص 3 ( مقدمه كتاب )
[4] كتاب من لا يحضره الفقيه ج 1 ، ص 267 ؛ وسائل الشيعه ج 7 ، ص 304

754