نام کتاب : كتابخانه ابن طاووس ( فارسي ) نویسنده : إتان گلبرگ جلد : 1 صفحه : 422
كتاب المواليد را به جهضمى منسوب مى كند . در اين نسبت ترديد وجود دارد . زيرا مطالبى كه ابن طاووس از اين كتاب به آن اشاره مى كند مربوط به مسائلى است كه مربوط به زمانى پس از درگذشت جهضمى است ; از جمله تاريخ وفات امام عسكري [ ع ] ( در 260 ) ( اقبال ) ; و نيز اسامى دوازده امام و نواب اربعه ( طرائف ) . اين بدين معنى است كه يا بخش مربوط به ائمه و نواب را مؤلفى ديگر بر اصل كتاب افزوده يا آنكه تأليف مزبور را شخصى متأخر از جهضمى تأليف كرده است . آقا بزرگ ( ذريعه 4 / 473 ) شاهدى براى احتمال دوم بدست مى دهد . او نسخهاى از اين تأليف ديده كه مؤلف محمد بن احمد بن محمد ابن ابى الثلج ( م 322 بنابر تاريخ بغداد 1 / 338 ; يا م 325 بنابر قول طوسى ، رجال ص 502 ش 64 ) بوده است . جهضمى در اين نسخه ء در برخى از اسانيد به عنوان راوي آمده است . اما در ذريعه ( 23 / 235 ) بار ديگر جهضمى به عنوان مؤلف اين كتاب شناسانده شده است و در نهايت عبد العزيز طباطبائي ( اهل البيت 1 / 2 ، 1406 ص 53 ) اظهار مى دارد كه اين تأليف در مجموعهاى در تهران با عنوان " تاريخ الائمة " باقى مانده است . در اين نسخه ء از جهضمى به عنوان مولف ياد شده است . خلاصه اينكه " كتاب المواليد " كه ابن طاووس ديده يا تأليف جهضمى بوده وابن ابى الثلج مطالبى در تكميل آن بر آن افزوده بوده و يا آنكه مؤلف ابن ابى الثلج بوده و به اشتباه به جهضمى نسبت داده شده است . قضاوت قطعى بايد موكول به بررسى نسخههاى موجود شود . * 4 گرايش مذهبى ابن ابى الثلج چندان روشن نيست . در برخى از منابع او را سنى و يكى از اتباع متقدم مذهب " جريريه " شناسانده اند ( مق : 65 . p , Tabari , Rosenthal ) ; اما در منابع شيعى ، وى شيعه و يكى از شيوخ هارون التلعكبرى دانسته شده است ( نجاشى ص 381 ش 1037 ; طوسى ، فهرست ص 183 ش 663 ; طوسى ، رجال ص 502 ) . گرايش مذهبي جهضمى نيز مبهم است ; ابن طاووس ( طرائف ) او را سنى و دشمن اهل بيت مىشناساند ; وى براى تأييد اين نظر خود ( مهج ) عبارتى از تاريخ بغداد ( مق : 13 / 287 - 289 ) نقل مى كند كه در آنجا آمده است : متوكل نزديك بود كه جهضمى
. دربارهء مؤلف كتاب كه جهضمى يا ابن ابى الثلج يا شخص ديگرى است نك : مقدمه محقق بر چاپ همين كتاب صص 51 - 58 . م
422
نام کتاب : كتابخانه ابن طاووس ( فارسي ) نویسنده : إتان گلبرگ جلد : 1 صفحه : 422