162 . + كتاب الغريبين ، غريب القرآن والسنة / أبو عبيد احمد بن محمد بن محمد بن ابى عبيد العبدى الهروي الفشانى ( البشانى ) صاحب الازهرى ( م رجب 401 ) سعد السعود 23 ، 275 - 278 درباره مؤلف نك‌ : سزگين 8 / 224 - 226 ; نيز نك‌ : sbath ( ص 37 ش 670 ) ; نام وى در سعد ، با تحريف اندكى احمد بن محمد بن ابى عبيد الازهرى آمده است . لقب صاحب الازهرى متعلق به استاد هروى ، أبو منصور الازهرى ( م 370 ) است . در سعد عنوان تأليف ( درباره آن نك‌ : سزگين 8 / 225 - 226 ) بدون كلمه ء الغريبين آمده است . ابن طاووس يك نسخه مشتمل بر پنج مجلد كه هر كدام داراى يك جزء بوده در اختيار داشته است . ابتداى غريبين ( تا آخر حرف " ج " ) به روايت أبو سعد احمد بن محمد بن احمد المالينى الشافعي ( م 412 ; مق‌ : سزگين 1 / 674 ) به چاپ رسيده است ( تحقيق :
محمود محمد الطناحى ، قاهره ، 1390 ) .
اين كتاب در حوزه علمى امامية رواج داشته است . نقلهايى از اين كتاب توسط ابن شهر آشوب در مناقب ( 3 / 10 ، 110 ; موارد نقل شده غير از مواردى است كه ابن طاووس نقل كرده ) و ميرداماد در رواشح ( ص 170 ) زير عنوان [ كتاب ] غريب القرآن و الحديث آورده است ; خوانسارى در روضات ( 1 / 241 ) آن را به عنوان كتابي معروف توصيف مى كند ) به احتمال ، سخن الحسين بن عبد الصمد الحارثى ( م 984 ) كه گفته است بهترين آنچه عامه [ درباره غريب ] نوشته اند كتاب الغريبين يعنى غريب القرآن و الحديث مى باشد ، اشاره به همين كتاب است ( الدرايه ، تهران ، 1306 ص 116 ) . كفعمي كتاب هروى را تلخيص كرده است ( نك‌ : رياض 1 / 23 ) .
موارد نقل شده بدين شرح است : سعد 275 = جزء اول كراسه نهم برگ 5 - ر = غريبين ج 1 ص 213 ( درباره كلمات لوط : هؤلاء بناتى ذيل آيات 78 هود و 71 حجر . ) ; سعد / 276 = جزء دوم برگ 2 - ر سطر هشتم ( آيه 88 ص ) ; سعد / 276 = جزء سوم برگ 3 - ر سطر چهارم ( در شرح كلمات امام على [ ع ] كه فرمود : وان نمنعه نركب اعجاز الابل ، همين نقل از غريبين در ابن ابى الحديد 1 / 195 آمده است ; مق‌ :
Lane ذيل مورد " عجز " ) ; سعد / 277 = جزء چهارم ، كراسه دوم برگ 6 ( آيه 98

279