نديم ص 337 ( در فرج المهموم وفرج المهموم * برگ 88 - ر نام وى ابن قره آمده ) ; در فرج المهموم ص 146 از ( جابر بن حيان ) ياد شده = ابن نديم صص 420 - 423 ; فرج المهموم صص 157 - 158 از ( أبو معشر جعفر بن محمد البلخى ) ياد شده = ابن نديم صص 335 - 336 ; در فرج المهموم 203 از ( ثابت بن قرة ) ياد شده = ابن نديم ص 331 ; در فرج المهموم ص 207 از به مطلبى از ابن نديم صص 303 - 304 اشاره مى كند ; در اليقين از ( أبو اسحاق ابراهيم بن محمد الثقفى الاصفهانى ) ياد مى كند = ابن نديم ص 279 . در برخى موارد ابن طاووس نمى گويد به كدام بخش ابن نديم اشاره مى كند و محلى كه بدان ارجاع داده جزء چهارم است ( اقبال ، فرج المهموم ص 132 ، 157 - 158 ، اليقين ) . اين مواد در فن اول و دوم مقاله هفتم ، تحقيق تجدد آمده است .
نقلى كه در اليقين آمده ، بدين جهت از نقلهاى ديگر متفاوت است كه ابتداى آن در متن موجود ابن نديم آمده و بقيه آن نقل به معناى ترجمه ء ثقفي از رجال نجاشى است . به احتمال تبديل يك مرتبه‌اى عبارت از نقل از ابن نديم به نقل از نجاشى نشانگر مطلبى سقط شده از اليقين است . اين احتمال با اين مطلب تأييد مى شود كه ابن طاووس به كتاب نجاشى با عنوان " فهرست " اشاره مى كند .
145 . * * + الفهرست / جابر بن حيان ( زندگى در نيمه ء دوم قرن دوم ) ذريعه 16 / 382 ش 1775 فرج المهموم 146 درباره‌ء جابر و تأليفات وى نك‌ : سزگين 3 / 211 - 223 ( طب ) ; 4 / 132 - 269 ( كيميا ) ; 330 - 331 ( گياه شناسى ) ; 5 / 219 - 225 ( رياضيات ) ; 6 / 129 - 134 ( علم نجوم ) ; 7 / 108 - 110 ( اختر شناسى ) ; اعيان 15 / 115 - 141 ; دائرة المعارف چ 2 مقاله " جابر بن حيان " ( از : [ Plessner . M ] - Kraus . P ) به گفته ابن نديم ( ص 421 ) جابر دو فهرست از تأليفات خود را نوشت ( هيچكدام باقى نمانده است ) يكى به نام " الكبير " مشتمل بر تمام رسائل او ، و ديگرى " الصغير " مشتمل بر تأليفات او راجع به كيميا . نك‌ : بحث درباره وى در : Kraus . P ، جابر بن حيان ، قاهره 3 - 1942 ، 1 / 19

265